بێدەنگیی ماناداری دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستانی عێراق بەرامبەر تاوانەکانی ئیسرائیل لە غەززە

  • ۱۱ مانگ پێش

هەر لە سەرەتای لەشکرکێشی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە و کوشتنی بێوێنەی خەڵک و جینۆساید لەم شریتە، هیچ کاردانەوەیەکمان لە لایەن دەسەڵاتدارانی ئەم ناوچەیەوە نەبینیوە.

لەشکرکێشی ئیسرائیل بۆسەر کەرتی غەززە و کوشتنی دڕندانەی گەلی بێ بەرگری فەلەستین، هێرشە یەک لە دوای یەکەکانی ئەم ڕژێمە بۆ سەر نەخۆشخانەکان، قوتابخانەکان، مزگەوتەکان و ژێرخانی جۆراوجۆر، کوشتنی خەڵک لە کەرتی ڕۆژئاوا، کۆمەڵکوژی منداڵان، بڕینی ئاو و کارەبا و ئینتەرنێت لە کەرتی غەززە، تیرۆرکردنی بە ئامانجی ڕۆژنامەنووسان و کامێرامانەکان و خێزانەکانیان و هەموو جۆرە تاوانێک، هاوکات لەگەڵ بێدەنگی و پشتیوانی حکومەتەکانی ئەوروپا و ڕۆژئاوا و سیاسی و ڕاگەیاندن و ئەمنی و سەربازی و… پشتیوانی دیپلۆماسی ڕژێمێکی دڕندە کە مافەکانی مرۆڤ پێشێل دەکات، خەریکە دەچێتە مانگی دووەمی خۆیەوە.

هەروەها ئیسرائیل هێرش دەکاتە سەر لوبنان و سوریا و هیچ ڕێکخراوێکی نێودەوڵەتی و میکانیزمێکی جیهانی ناتوانێت ڕێگری لە دەستدرێژییە دووبارەبووەکانی بکات و هیچ ئیرادەیەک لە لایەن حکومەتی ئەوروپا و ئەمریکاوە نییە. هەروەها حکومەتە عەرەبییەکان بە سادەیی ئیدانە دەکەن و نیگەرانی خۆیان دەردەبڕن و لایەنەکان بانگهێشت دەکەن بۆ ئەوەی ڕێز لە مافەکانی مرۆڤ بگرن. بەڵام هیچ هەواڵێک لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئیسرائیل و هیچ هەواڵێک نییە کە هاوکاری مرۆیی بۆ کەرتی غەززە بنێرێت.

ژمارەی پێوانەیی شکێنی زایۆنیستەکان لە کۆرپە کوشتندا لە لایەن هەموو میدیاکان و دامەزراوەکانی مافی مرۆڤەوە سەرنجی دراوە. ئەو ڕێکخراوە قازانج نەویستە ڕایگەیاند کە ژمارەی ئەو منداڵانەی لە ئۆپەراسیۆنەکانی ئیسرائیل لە غەززە لە ماوەی سێ هەفتەی ڕابردوودا کوژراون، لە ژمارەی ساڵانەی ئەو منداڵانە زیاتر بووە کە لە شەڕە چەکدارییەکان لە سەرانسەری جیهاندا لە هەریەک لە چوار ساڵی ڕابردوودا کوژراون. ئەم ڕێکخراوە ڕایگەیاند کە لە ساڵی ٢٠٢٢ بە گشتی دوو هەزار و ٩٨٥ منداڵ لە شەڕە چەکدارییەکان لە ٢٢ وڵاتی جیهان گیانیان لەدەستداوە. ئەم ژمارەیە لە ساڵی ٢٠٢١دا یەکسان بووە بە ٢ هەزار و ٥١٥ کەس و لە ساڵی ٢٠٢٠دا دوو هەزار و ٦٤٧ کەس بووە. بەڵام لە دوای ٧ی ئۆکتۆبەرەوە کە ڕژێمی زایۆنیستی دەستی بە هێرشی قورس کرد بۆ سەر غەززە، لانیکەم ٣٠٠٠ منداڵ شەهید بوون.

نەبوونی بەرچاوی ئەو ئەکتەرانەی کە هەمیشە ئامادەن

لە کاتێکدا هەموو حکومەتەکان، ئەکتەرەکان، وەرزشوانان، دامەزراوە فەرهەنگییە جۆراوجۆرەکان، مافی مرۆڤ و… هەرێم لە باکووری عێراق. هەر لە سەرەتای لەشکرکێشی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە و کوشتنی بێوێنەی خەڵک و جینۆساید لەم شریتە، هیچ کاردانەوەیەکمان لە لایەن دەسەڵاتدارانی ئەم ناوچەیەوە نەبینیوە. لە ڕاستیدا بنەماڵەی بارزانی خۆیان بەدوور گرتووە تەنانەت لە ئیدانەیەکی سادەش. ئەم بێدەنگییە هاوکات لەگەڵ ڕەزامەندی تاوانەکە و پشتیوانی لە جینۆساید لە کاتێکدا ڕوویدا کە سەرکردەکانی ناوچەی باکووری عێراق لە بابەتی جۆراوجۆردا چالاک بوون و نامەیان نووسی و تویتیان بڵاوکردەوە.

چاودێریکردنی مەسرور و نێچیرڤان بارزانی لە تویتەر و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی دیکەی ئەم دوو کەسە، هاوکات لەگەڵ شیکردنەوەی سایتەکانی هەواڵ و شیکاری لە ناوچەی کوردنشینی عێراق، دەرکەوتووە کە بنەماڵەی بارزانی تا ئێستا یەک تویتێکی سادەیان بڵاونەکردۆتەوە کە ئیدانەی ئیسرائیل و پاڵپشتیکردنی فەلەستینییەکە دەکات خەڵک.

لەکاتێکدا ماڵپەڕی فەرمیی په‌که‌که و گروپە گرێدراوەکانی، لانیکەم لە ڕواڵەت و قسەدا، چەندین جار پاڵپشتی گەلی فەلەستینیان کردووە و ڕەخنەیان لە ئیسرائیل و تاوانەکانی گرتووە، بۆچی بنەماڵەی بارزانی و میدیای بێشوماری حکوومەتی خۆجێیی لە باکووری عێراق، تا ئێستا بێدەنگن؟

ئایا کارەبا و ئینتەرنێتیشیان بڕاوە؟

پەیوەندی نێوان بنەماڵەی بارزانی و ئیسرائیل چییە؟ بۆچی بارزانیەکان ئەوەندە بێتوانا بوون لە پاڵپشتی گەلی فەلەستین؟ ئایا پەیوەندییە شاراوە و کراوەکانی ئابوری، سیاسی، ئەمنی و… لە نێوان سەرکردەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق و ئیسرائیل بو به هوکار که بێدەنگیان کرد؟ زۆرێک لە سەرکردەکانی جیهان ئیدانەی ئیسرائیلیان کردووە، بۆچی بارزانییەکان ئەم کارەیان نەکرد؟ ئایا ئەو ڕاپۆرتانەی باس لە فرۆشتنی نەوتی عێراق لە ڕێگەی هەرێمی کوردستان لە باکووری عێراق بە ئیسرائیل و وەرگرتنی بڕە پارەیەکی زۆر و دانەنانی پارەی نەوت بۆ هەژماری ناوەندی حکومەتی عێراق (بەغدا) کاریگەرن لە وابەستەیی بنەماڵەی بارزانی لەسەر ئیسرائیل؟

ڕۆژی 20ی تشرینی 2023 مامۆستا “عەلی باپیر” سەرۆکی پارتی جەماعەتی ئیسلامی هەرێمی کوردستان بۆ یەکەمجار ڕەخنەی توندی لە بزووتنەوەی بارزانی گرت بە ئاشکراکردنی هەندێک لە پشت پەردەوە سەبارەت بە پەیوەندی نێوان بارزانیەکان و ڕژێمی ئیسرائیل . هەندێک لە خاڵە سەرەکییەکانی وتارەکەی بەم شێوەیەن:

  1. بڕیار بوو لە گۆڕەپانێکی گشتی کۆببینەوە، بەڵام حکومەت (بارزانی) ناچاری کردین لەم هۆڵە بچووکەدا کۆببینەوە، چونکە بەرگەی بیستنی بچووکترین ڕەخنەی ئیسرائیل ناگرن.
  2. ماوەیەکە بزووتنەوەی دەسەڵاتدار (بارزانی) پەیام دەنێرێت کە بەرگری لە حەماس نەکەن، چونکە پەیوەندی لەگەڵ ئێران هەیە. ئەگەر کێشەیەک هەیە لە داوای یارمەتی لە ئێران، بۆچی لە کەرەج دەژیا و ساڵانێک لەسەر سفرەی ئێران بوویت؟ بۆچی گەلەکەمان لە هەر قەیرانێکی وەک کیمیابارانی هەڵەبجەدا پەنا بۆ ئێران دەبات؟
  3. ئایندەی ئەم هەرێمە بە چارەنووسی ئیسرائیلەوە مەبەستنەوە. ئەم قومارە لەسەر حیسابی خەڵک کۆتایی دێت. کۆتایی بە دوژمنایەتی لەگەڵ ئێران بهێنن. لە نێو حاکمە ترسنۆک و بەکرێگیراوەکانی ناوچەکەدا، ئێران تاکە وڵاتێکە کە هەمیشە پاڵپشتی ستەملێکراوان و بەتایبەتی فەلەستین بووە و بەم شێوەیە پارەیەکی زۆری داوە.

بەڵگە مێژووییەکان و ڕووداوەکانی دەیەی ڕابردوو نیشان دەدەن کە پەیوەندی تایبەت لە نێوان بنەماڵەی بارزانی و دەزگای ئەمنی ئیسرائیلدا هەیە. ڕژێمی ئیسرائیل یەکێک بوو لەو ئەکتەرە کەمانەی کە لە ساڵی 2017دا پشتیوانی لە ڕیفراندۆمی نایاسایی بنەماڵەی بارزانی کرد. کاتێک هەموو وڵاتانی جیهان ناڕەزایەتیان دەربڕی بەرامبەر بەم کارە بوێرانەی بارزانی، حکومەتەکەی بنیامین ناتانیاهۆ لە ئیسرائیل هانی ئەم هەنگاوەی دا. ئەم هەڵوێستە ڕەنگدانەوەی پەیوەندییە بێدەنگەکانی دەیان ساڵەی نێوان ئیسرائیل و هەولێر بوو کە چەند دەیەیەک لەمەوبەر دەستی پێکرد. ڕەنگە ئەم هەڵوێستە هەستێکی ساختەی ئاسایشی لە کورددا دروست کردبێت و چاوەڕێی ئەوە بوون کە قسەکان بگۆڕدرێن بۆ کردار و ئیسرائیل بە هانایانەوە بێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی نەیارەکانیان، بە کردەوە دیسانەوە ئیسرائیل و ئەمریکا خیانەتیان لە کورد کرد.

بوونی سیخوڕی ئیسرائیلی لەو ناوچەیەی ژێر دەسەڵاتی بنەماڵەی بارزانی لە زۆرێک لە ڕاپۆرتە توێژینەوەکاندا پشتڕاست کراوەتەوە و ئەو سیخوڕانەش ئازادییەکی دیاریکراوی کارکردنیان هەیە لە ناوچەی کوردی باکووری عێراق بە ئامانجی هێرشکردنە سەر ئێران و تورکیا و عێراقییەکان. هەموو ئەم حاڵەتانە لە کاتێکدا ڕوودەدەن کە بارزانییەکان هەر کە بچوکترین ناڕەزایەتی لە ئێران ڕوویدا پەیامێک دەنێرن؛ بەڵام لەبەردەم کوشتنی زیاتر لە هەشت هەزار کەس لە غەززە بێدەنگ بوون. ئەم بێدەنگییە لە کاتێکدایە کە مامەڵەی دادوەری لەگەڵ ڕۆژنامەنووسان و زیندانیکردنیان لە هەرێمی کوردستان بۆتە ڕێکارێکی جێگیر. هۆکاری ئەم هێرشە بۆ سەر ئازادی ڕادەربڕین ڕەخنە لە گەندەڵی دارایی و سیاسی هەرێمی کوردستانی عێراقە. ئەگەر ئیسرائیل ڕۆژنامەنووسان لە غەززە تیرۆر بکات، بنەماڵەی بارزانی لەسەر ڕەخنەگرتن لە ژینگەی سیاسی داخراو و گەندەڵی دارایی زیندانیان دەکەن.

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

کوردی

نوێترین ناوەڕۆک