چریکه از نظر واژه از فعل “چڕین” کردی به معنای “آواز خواندن، خواندن، بانگ کردن” می‌آید و عبارت است از سلسله منظومه‌های حماسی و یا به عبارتی دیگر نوع مخصوصی از داستان‌های قهرمانی و شورانگیز کردی که به صورت نظم و حتی نثر وجود دارند. این چریکه‌ها آثار بسیار باارزش ادبیات و موسیقی کلاسیک کردی هستند. این نوع ادبیات شفاهی در همه لهجه‌های کردی وجود دارد و گاهی فقط اسامی آنها متفاوت است. کلمات “چیروک” یا “چیرونک” نیز تغییر شکل یافته همین کلمه‌اند.
عبیدالله ایوبیان، پژوهشگر ادبیات شفاهی کرد، در این زمینه می‌گوید: “چریکه‌ها یا همان بیت‌ها آثار کلاسیک کردی و دربرگیرنده بخشی از ادبیات کردی بعد از اسلام هستند.” ادبیات عامیانه کردی از حیث قصص و داستان، آهنگ و نغمه موضوع و حکایات، بسیار غنی است و مولفین و گویندگان آنها مجهول‌اند. نویسندگان مختلف معتقدند آثار ادبیات عامیانه کردی بر یازده نوع هستند: «آوازهای عشقی- حماسی، سرودهای مذهبی، هنرنمایی و اسب سواری، ترانه‌های دینی، تشییع جنازه تعزیه وداع، نغمه‌های هجران زن و مرد، لائی لائی، تصنیف‌های بهار و شکار و….
و اما امروز، متاسفانه باید گفت این ادبیات غنی به حال خود رها شده و در معرض نابودی و یا فراموشی قرار دارد.
