کامیار وەلیزادە بە دەستی بەتاڵ و دڵێکی پڕ لە ئومێدەوە، کەوتە سەر ڕێگایەک کە پێی وابوو بەرەو خەونە ئەوروپییەکەی دەبات؛ بەڵام ئەوەی چاوەڕێی دەکرد واقیعێکی تاڵتر بوو لەوەی کە خەیاڵی دەکرد. چیرۆکی کامیار چیرۆکی هەزاران گەنجە کە لە سایەی هەژاری و نەزانیدا دەبنە قوربانی بەڵێنی ناڕاست.
لە دونیای ئەمڕۆدا بێکاری یەکێکە لەو ئاستەنگە سەرەکیانەی کە زۆرێک لە گەنجان و بەتایبەت وڵاتانی تازەپێگەیشتو ڕووبەڕووی دەبنەوە. ئەم دیاردەیە نەک هەر کاریگەری لەسەر دۆخی ئابووری تاکەکان هەیە، بەڵکو لێکەوتەی کۆمەڵایەتی و دەروونی قووڵی هەیە. بێکاری دەتوانێت ببێتە هۆی هەستکردن بە بێهیوایی و بێ ئامانج و لە کۆتاییدا لادانێکی کۆمەڵایەتی.
کامیار وەلیزادە، لاوێکی لەدایکبووی سالی ٢٠٠٤ لە شاری پاوە، نموونەی سەرەکی ئەم واقیعە کۆمەڵایەتییە. لە خێزانێکدا گەورە بووە کە داهاتی سنووردارە لە قوتابخانەی سەرەتایی، بە باشی لە تەحەددیاتی بێکاری تێدەگات. فشارە ئابوورییەکان و نەبوونی هەلی کار لە ناوچەکەی خۆیدا، ناچاری کردووە بیر لە داهاتووی خۆی بکاتەوە. کامیار لە مانگی ئەیلولی ٢٠٢٠دا کە بێهیوا بوو لە دۆزینەوەی کار، بیری لەوە دەکردەوە کە کۆچ بکات بۆ ئەوروپا و بەدوای ڕێگایەکدا بگەڕێت بۆ گۆڕینی بارودۆخەکەی.
ئاشنابوونی ئەو لەگەڵ گرووپی چەکداری دێموکرات لە ڕێگەی تۆڕە مەجازی و سەتەلایتییەکانەوە، کاریگەریی میدیاکان لەسەر بڕیاری گەنجان نیشان دەدات. بە بیستنی ئەوەی کە ئەندامانی ئەم گرووپە چەکدارانە بە ئاسانی مافی پەنابەری وەردەگرن، بڕیار دەدات پەیوەندی بەم گرووپە بکات. بەڵام دوای هەفتەیەک و زانینی مەرجەکانی ئەندامێتی لەم گروپەدا، هەستکردن بە پەشیمانی و نائومێدی دەبێتە هۆی گەڕانەوەی بۆ وڵاتەکەی.
ئەم چیرۆکە ئەو ئاڵۆزییە کۆمەڵایەتی و دەروونییانە دەخاتە ڕوو کە بەهۆی بێکاری و نائومێدییەوە دروست دەبێت، کە گەنجان بەرەوڕووی هەڵبژاردنی قورس دەکەنەوە.
چاوپێکەوتن لەگەڵ کامیار وەلیزادە:
تکایە خۆت بناسێنە و پێش ئەوەی دەست بەم ڕێگایە بکەیت، بارودۆخی ژیانتمان بۆ باس بکە.
کامیار وەلیزادە:
من کامیار وەلیزادە، لە دایکبووی ١ی نۆڤەمبەری ٢٠٠٤ و خەڵکی پاوە. خوێندنەکەم تەنیا تا قۆناغی سەرەتایی بەردەوام بوو، دەبێ بڵێم کە هەر لە منداڵییەوە لەگەڵ کێشە ئابوورییەکان ململانێم کردووە. خێزانەکەم داهاتێکی تایبەتیان نەبوو، دۆخی کارکردنیش لە شارەکەماندا زۆر باش نەبوو. لەگەڵ گەورەبوونمدا فشاری بێکاری زیاتر قورسایی لەسەر شانم دانا. هەمیشە پرسیارم دەکرد ئایا دەتوانم لەم بارودۆخەدا داهاتوویەک بۆ خۆم بنیات بنێم و بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕام بۆ گۆڕینی دۆخەکە. چونکە خێزانەکەم نەیانتوانی پشتگیریم بکەن و شارەکەم ژینگەیەکی ئابووری گونجاوی نەبوو. من ویستم ئەم بارودۆخە بگۆڕم و ژیانێکی باشتر بنیات بنێم.
چی وای لێکردی بیر لە چوونە ئەوروپا بکەیتەوە؟ ئایا ئەم بیرۆکەیە پێشتر لە مێشکتدا بوو یان لە ژێر کاریگەری هەندێک ڕووداودا بوویت؟
کامیار وەلیزادە:
کۆچکردن هەمیشە خەونێک بوو بۆ من. کاتێک سەیری دەوروبەرم کرد و گەنجێکی زۆرم بینی کە توانیویانە بچنە ئەوروپا و دەست بە ژیانێکی نوێ بکەن، سروشتی بوو ئەم بیرکردنەوە بێتە مێشکم. زۆربەی ئەم بیرۆکانە بە هۆی کاریگەری تۆڕە مانگە دەستکردەکان و فەزای ئەلیکترۆنی دروست بوون. ڕیکلامی بەرفراوان هەبوو کە بەردەوام نیشانی دەدا ئەگەر ئێران بەجێبهێڵیت، بە ئاسانی دەتوانیت پەنابەری وەربگریت و ژیانت بە تەواوی دەگۆڕێت. لەو کاتەدا زۆر بێهەڵوێست بووم و پێم وابوو تەنها بە جێهێشتنی ئێران هەموو شتێک چارەسەر دەبێت. لە ڕاستیدا من فریودرابووم. پێم وابوو پەنابەری و کۆچبەری بە بڕوانامەی بنەڕەتی و بەبێ پارە بە ئاسانی دەکرێت!
چۆن ئاشنای گرووپی حدکا بوویت؟ کەسێک پێشنیاری بۆ کردوویت یان خۆت بەدوایدا گەڕاویت؟
کامیار وەلیزادە:
کەس ڕاستەوخۆ پێشکەشی نەکردم، بەڵام کاتێک بەدوای ڕێگاکانی کۆچکردندا دەگەڕام، بەردەوام ناوی گروپی دیموکراتم لە سۆشیال میدیا و کەناڵە سەتەلایتییەکان دەبیست. دەگوترا ئەم گروپە دەتوانێت ڕێگە خۆش بکات بۆ ئەوەی بگەیتە ئەوروپا و ئەندامەکانی دوای ماوەیەک بە ئاسانی دەتوانن مافی پەنابەری وەربگرن. لەو کاتەدا، بەڕاستی نەمدەزانی ئەم ئیدیعایانە چەندە ڕاستن. لە دڵی خۆمدا گوتم، ڕەنگە ئەمە ئەو دەرفەتە بێت کە لەم چەقبەستووە ڕزگارم بکات.
چۆن بڕیارتدا وڵات جێبهێڵیت و بچیتە ناو ئەم گروپەوە؟ باسی ئەو ڕۆژەمان بۆ بکە.
کامیار وەلیزادە:
لە کۆتایی هاوینی ٢٠٢٠، ڕێک لە مانگی ئەیلولدا، لەڕادەبەدەر ماندوو بووم. بۆ هەر شوێنێک بۆ کار دەچووم، یان ڕەت دەکرامەوە یان بارودۆخی کارکردن ئەوەندە توند و دڕندە بوو کە بە کردەوە نەمتوانی بەردەوام بم. بە هیچ شێوەیەک هیچ مووچەیەکم پێشکەش نەکرا. کاتێک بینیم هیچ بژاردەیەکم نییە، بڕیارمدا بە هەر نرخێک بێت وڵات بەجێبهێڵم. ڕێگایەکم لە ڕێگەی نێوەندگیرێکەوە دۆزیەوە و بە شێوەیەکی نایاسایی سنوورم بەزاند. لەو ساتەدا، بە هیچ شێوەیەک بیرم لەوە نەدەکردەوە کە خۆم دەخەمە ناو چ دۆزەخێکەوە؛ تەنیا بیرم لەوە دەکردەوە کە چەند مانگێکی تر لە وڵاتێکی ئەوروپی دەبم و ژیانێکی نوێ دەست پێدەکەم.
کاتێک گەیشتیتە بارەگای گروپەکە چیت بینی؟ ئایا ئەوە بوو کە چاوەڕێت دەکرد؟
کامیار وەلیزادە:
بە هیچ شێوەیەک! بیرۆکەی من ئەوە بوو بچمە ناو شوێنێک کە وەک کەمپێکی کاتی بێت بۆ پەنابەران و بڕیار بوو مەرجی پەنابەریم بۆ دابین بکەن. بەڵام کە گەیشتم تێگەیشتم کە دۆخەکە تەواو جیاوازە. هەموو شتێک سەربازی بوو و زۆر وشک و توند بوو. هەر لە سەرەتاوە ڕەفتار و ڕێساکان نیشانیان دەدا کە لێرەدا پرسی پەنابەری و ئەوروپا نییە. پێیان وتم ئەگەر بمەوێت لێرە بمێنمەوە، دەبێت لانیکەم دوو ساڵ ببمە ئەندامی فەرمی گروپەکە و بەشداری چالاکییەکان بکەم. ئەوە بوو واقیعە تاڵەکە بۆم ڕوون بووەوە.
هەستت چۆن بوو کاتێک زانیت کە دەبێت دوو ساڵ لە حدکا بمێنیتەوە؟ چ بڕیارێکتان داوە؟
کامیار وەلیزادە:
وەک ئەوە وابوو دونیا بەسەرمدا داڕمابێت. من بە خەونی ئەوروپاوە هاتبووم، بەڵام ئێستا لە شوێنێکدا گیربووم کە هیچ ڕێگەیەکم نەبوو بۆ دەربازبوون. هەر زوو تێگەیشتم کە ناتوانم لەو بارودۆخانەدا بژیم. من کەسێکی شەڕ و چالاکیی چەکدار نەبووم؛ من تەنها بەدوای دەرچەیەکدا دەگەڕام، بەڵام بینیم ئەم شوێنە زیندانێکی گەورەیە. دوای هەفتەیەک، کە بینیم ڕۆژ بە ڕۆژ دۆخەکە خراپتر دەبێت و ئەگەر زۆر درەنگ مامەڵە بکەم، ڕەنگە هەرگیز نەتوانم ڕزگارم بێت، بڕیارمدا خۆم تەسلیم بم و بگەڕێمەوە بۆ ئێران.
لەو ساتەوەختەوە کە بڕیارت دا بگەڕێیتەوە چ ڕێگایەکت گرتەبەر؟ چۆن توانیت بگەڕێیتەوە؟
کامیار وەلیزادە:
بڕیارێکی قورس بوو، چونکە مەترسی زۆری تێدابوو. بەڵام بە جۆرێک پەیوەندیم بە کەسانێکەوە کرد کە دەیانناسم و توانیم لە ڕێگەی ڕێکخستنە پێویستەکانەوە خۆم بە هێزەکانی ئێران بناسێنم. کە گەیشتمە سنوور و تەسلیم بووم، هەستێکی سەیر و سەمەرەم هەبوو؛ لە لایەکەوە ترس و لە لایەکی ترەوە هەستکردن بە ڕزگاری. هەرچەندە دەمزانی گەڕانەوە بۆ ئێران ئاسان نابێت، بەڵام لانیکەم دڵنیا بووم لەوەی کە لەو کەشوهەوای خنکێنەرە ڕزگارم بووە.
ئێستا بە گەڕانەوە بۆ دواوە، هەستت چۆنە سەبارەت بەو بڕیارانە؟
کامیار وەلیزادە:
ئەگەر ڕاستگۆ بم، هەندێک جار بیر لەوە دەکەمەوە کە چەندە بێهەڵوێست بووم. بە ئاسانی بە ڕیکلامی مەجازی و بەڵێنی درۆ فریو دەدرام. بەڵام ئەم ئەزموونە فێری کردم کە هیچ ڕێگایەکی کورت بۆ بنیاتنانی داهاتوو نییە. ئەمڕۆ کاتێک سەیری گەنجانی تر دەکەم کە ڕەنگە ڕێبازی من بگرنەبەر، دەمەوێت پێیان بڵێم کە هیچ شتێک شایەنی ئەوە نییە خۆت بخەیتە ناو گروپێکەوە کە سۆز و نەزانی خەڵک دەقۆزنەوە. ئەمڕۆ لەگەڵ خێزانەکەمم و هەوڵدەدەم بە کارکردن و فێربوونی کارامەیی نوێ داهاتووی خۆم بنیات بنێم؛ هەرچەندە سەختە، بەڵام ڕاستەقینە.
