فره‌زان شیر، جامعه‌شناس کرد ترکیه، در گفتگو با دیده‌بان حقوق بشر کردستان ایران سیاست‌های ترکیه علیه زبان کردی را مورد انتقاد قرار داد و آن را سیاستی عمدی با هدف نابود کردن کردها در دراز مدت توصیف کرد و گفت: اگر بخواهیم نگاهی جامعه‌شناختی به این موضوع بیندازیم،باید بگویم ریشه این سیاست در دوران عثمانی نهفته است. به عنوان مثال، ما در دوران عثمانی شاهد امارت‌های کرد هستیم اما یکی از شروط اصلی و مهم اما ناگفته بین سلطان و امرای نیمه مستقل کرد عدم توجه به هویت زبانی کردی است و می‌توان گفت امرای کرد با قبول حقارت و زیر پا گذاشتن توجه به زبان کردی قدرت خود را تثبیت نمودند.
این جامعه شناس در ادامه افزود: امروزه در جامعه ترکیه وضعیت شخصیت کرد به حدی تنزل داده شده که می توان به جرات گفت “کرد” به معنای واقعی وجود ندارد و آنچه در ترکیه به عنوان “کرد” پذیرفته می شود “کرد” بودن براساس معیارهای دولت است. دولت با سیاست سیتماتیک کرد را از هویت خود تهی می کند تا در آینده بتواند آنان را به “ترک” تبدیل کند و یا حداقل “کرد”های با تفکر ترکی و مورد قبول دولت. اما متاسفانه، ما شاهد هستیم خود کردها نیز نه تنها در زمینه مقابله با سیاست دولت گامی موثر بر نمی دارند بلکه با ترویج زبان ترکی که همان تفکر ترکی است با سیاست دولت هم راستا هستند و این را نه تنها در بین مردم عادی به ویژه در شهرها مشاهده می کنیم بلکه فعالان کرد نیز عملا مروج سیاست های زبانی دولت ترکیه تبدیل شده اند. نتیجه این است که امروز به راحتی در کوچه و بازار زبان کردی بسیار کم رنگ شده و ترکی جای آن را گرفته است.
آقای شیر خاطر نشان ساخت: بی دلیل نیست اگر امروز می بینیم بیشتر نویسندگان کرد علاقه ای به نوشتن به زبان کردی ندارند چون می دانند اگر به ترکی بنویسند بیشتر دیده و خوانده می شوند و این نیز تاثیر بلندمدت سیاست زبانی ترکیه بر جامعه کرد است. یعنی ترکیه هویت کردها را چنان هدف قرار داده و چنان تاثیر عمیقی بر آن گذاشته که اصل هویت در معرض نابودی قرار دارد. نسل جوان امروز یا کردی نمی داند و اگر تعداد کمی نیز بداند بسیار ضعیف است. به کلان شهر دیاربکر به عنوان مثال اشاره می کنم که بزرگترین شهر کرد است اما تقریبا در کوچه و خیابان زبان کردی دیده نمی شود و همه زندگی به ترکی جریان دارد.
این جامعه شناس کرد معتقد است سیاست ترکیه علیه کردها نوعی نسل کشی تدریجی است و باید متوقف شود و از همه مهم تر این است که سازمان های کرد باید به جای تکیه به جنگ و درگیری به سیاست های فرهنگی روی بیاورند. جنگ و درگیری در طی چند دهه جز ویرانی و بدبختی و کشتار برای کردها هیچ سودی نداشته است.
مصاحبه از: لقمان آگری
