مقدمه
در حالی که در آغاز دهه دوم هزاره سوم پس از میلاد، انتظار می‌رفت با رشد فناوری، تمدن و احترام به حقوق بشر نیز رشد یابد، اما داده‌های سازمان ملل متحد و نهادهای حقوق بشری نشان می‌دهد که جهان همچنان با پدیده شوم کودک‌سرباز در سطوح گسترده درگیر است. در بازه زمانی سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ میلادی، ۲۹.۱۲۸ مورد کودک‌سرباز به طور رسمی در گروه‌های مسلح دولتی و غیردولی جهان شمارش شده‌اند که نیمی از آن در قاره آفریقا ثبت شده است. جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو، میانمار، سودان جنوبی، سوریه و یمن، عراق و افغانستان، هنوز دارای بدترین وضعیت در مورد کودکان و استفاده از آنها بهعنوان نیروی جنگی در میدان نبرد هستند.
نگاه آماری
در سال ۲۰۱۳ میلادی، جهان شاهد وجود ۳.۱۵۹ کودک سرباز در حدود ۱۲ کشور بود، اما در سال ۲۰۱۸ میلادی، این رقم به ۸.۱۸۵ نفر در بیش از ۱۵ کشور جهان رسید. در همین بازه زمانی، آزار و اذیت جنسی کودکان در گروه‌های مسلح، ۴۰ درصد رشد یافته و از ۶۷۹ مورد در سال ۲۰۱۲ به ۹۵۱ مورد تایید شده در سال ۲۰۱۷ رسیده است. در سال ۲۰۱۷ میلادی، ۷ گروه مسلح دولتی و ۵۶ گروه مسلح غیردولتی، کودکان را به عنوان نیرو در ساختار خود به کار گرفته بودند. همچنین از ژانویه تا دسامبر ۲۰۱۷ بیش از ۲۱۰۰۰ مورد نقض جدی و فاحش حقوق کودکان توسط سازمان ملل تأیید شده است. در حالی که این رقم برای سال ۲۰۱۶ میلادی، ۱۵.۵۰۰ مورد بود.
سازمان ملل گزارش داده است در یک روند ناامیدکننده، در سال ۲۰۱۷ میلادی، تقریبا نیمی از ۸۸۱ تلفات کودک تایید شده در نیجریه، ناشی از حملات انتحاری، از جمله استفاده از کودکان به عنوان عامل انتحاری بود. در سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۰،۰۰۰ کودک کشته و یا مورد ضرب و شتم قرار گرفتند که تعداد آنها در عراق و میانمار به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته بود.
در این میان، دختران به دلیل مسائل جنسی، سهم بیشتری در میان قربانیان به خود اختصاص داده‌اند. در سال ۲۰۱۷، ۸۳۹ دختر به عنوان نیرو در گروه‌های مسلح فعال بودند در حالی که در سال ۲۰۱۶، این رقم، ۲۱۶ نفر بود.[۱] این در حالی است که به دلیل عدم حضور آنها در خط مقدم نبرد، تعداد واقعی دختران، بسیار بیشتر از آمار ذکر شده است.[۲] لذا می‌توان گفت که خشونت‌های جدی و جنگ‌های داخلی، کودکان را تهدید می‌کند و متاسفانه در بسیاری از مواقع درگیری، طرف‌های جنگ نسبت به اتخاذ هرگونه تدابیری که می‌تواند در محافظت از آسیب پذیرترین افراد از تأثیر جنگ یعنی کودکان کمک کند، بی‌توجه هستند.
ربایش کودکان و برخورد با آنها بهعنوان مجرم
سال ۲۰۱۷ میلادی، سال تلخی برای کودکان در سراسر جهان بود. ربایش و استفاده از آنها بعنوان برده جنسی و سرباز، جان و روح آنها را در معرض خطرات جدی قرار داده است. ۱۲۲۱ مورد خشونت جدی علیه کودکان، ۹۰۰ مورد تجاوز تایید شده به پسران و دختران در سودان جنوبی، نشان می‌دهد که این کشور علیرغم استقلال از سودان، هنوز به چه فجایعی مواجه است.
مساله دیگر، برخورد با کودکان عضو گروه‌های مسلح در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ است. در حالی که سازمان ملل انتظار دارد دولت‌ها با این کودکان بهعنوان قربانی رفتار کنند، اما برخی دولت‌ها این افراد را بعنوان مجرمان تروریستی بازداشت و بازجویی کرده‌اند. تعداد کودکانی که به اتهام ارتباط با گروه‌های مسلح دستگیر شده‌اند بسیار نگران کننده است. به عنوان مثال، در عراق، حداقل ۱،۰۳۶ کودک در مورد اتهامات مربوط به امنیت ملی (همکاری با داعش)، در بازداشتگاه نوجوانان نگهداری می‌شوند. در نیجریه نیز بیش از ۱۹۰۰ کودک به دلیل ارتباط ادعایی والدین آنها با بوکوحرام از آزادی محروم هستند.
ربودن کودکان در مقیاس بزرگ و به طور سازماندهی شده توسط
گروه‌های مسلح، روند نگران کننده دیگری است که در جهان رو به افزایش است. در سومالی،
الشباب بیش از ۱۶۰۰ کودک را ربوهد که بسیاری از آنها نیز قربانی بکاگیری بهعنوان
سرباز و خشونت جنسی شدند. بوکوحرام و داعش نیز در این قضیه، از مجرمان جدی هستند.
سازمان ملل معتقد است علیرغم تلاش‌های مل، منطقه‌ای و بین‌المللی، هنوز جهان شاهد
پدیده کودک‌سربازی و کشته شدن کودکان در جنگ‌ها و منازعات مسلحانه است و تلاش
بیشتر دولت‌ها در این زمینه ضروری می‌باشد. هرچند طبق اعلام این سازمان، نقش گروه‌های
مسلح غیردولتی در این فاجعه بسیار بیشتر است. همه این موارد در حالی است که قواعد
و مقررات بین‌المللی، بکارگیری کودکان در میادین جنگ را ممنوع اعلام کرده است.
[۱] . https://thedefensepost.com/2019/02/11/child-soldiers-global-increase/
[۲] . https://childrenandarmedconflict.un.org/children-faced-with-unspeakable-violence-in-conflict-as-number-of-grave-violations-increased-in-2017/
