المانیتور در گزارشی به وضعیت پیچیده مذاکرات مینا کردهای سوریه با حمایت آمریکا پرداخته و نوشته است: «با این که قرار است مذاکرات کردهای سوریه این هفته از سر گرفته شود، اما آینده توافق برای اتحاد آنان بیش از هر زمان دیگر مبهم و نامعلوم به نظر می‌رسد، در عین حال موارد مهمی نیز این تلاش‌ها را به نابودی تهدید می‌کنند».
منابع آگاه از مذاکرات می‌گویند «احزاب رقیب کُرد سوریه این هفته «مذاکرات اتحاد» مورد حمایت آمریکا را از سر می‌گیرند، اما علیرغم پیشرفت‌های اولیه، احتمال رسیدن به توافق بیش از هر زمان دیگری بعید است». مظلوم کوبانی، فرمانده نیروی سوریه دموکراتیک (قسد) که به همراه وزارت امور خارجه آمریکا برای مذاکرات وساطت می‌کند، در توئیتی در تاریخ 31 ژانویه از طرفین خواست تا تشکیل جلسه دهند. آقای کوبانی گفت: «هدف ما موفقیت مذاکرات است. توافقاتی که به دست آورده‌ایم مهم‌اند و در راستای حفاظت از منافع مردم ما است. وظیفه همه ماست که برای مرحله جدید اتحاد، تدارک ببینیم».
مذاکرات بین حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د.)، که کنترل اداره خودگردان در شمال شرق سوریه را در دست دارد و احزاب مخالف آن، با نام «انجمن میهنی کُرد»، که برخی از آنها با ترکیه ارتباط دارند، از ماه اکتبر قطع شده است. از جمله علل قطع مذاکرات می‌توان به شایعاتی نیز اشاره کرد که اعتقاد دارند مذاکرات به طور کلی از بین رفته است. برخی می‌گویند به این دلیل است که دیپلمات آمریکایی که مذاکرات را کنترل می‌کرد از شمال شرقی سوریه خارج شده و سفیر آمریکا جیم جفری، نماینده سابق دولت دونالد ترامپ در امور سوریه و معاون او ویلیام روبوک هر دو بازنشسته شدند. اکنون که دیوید براونشتاین، جانشین ریبوک به میدان آمده، گفتگوها می‌توانند به صورت تئوریک از سر گرفته شود.
وزارت امور خارجه آمریکا در توئیتی به زبان‌هاي انگليسي، كردي و عربي در 15 ژانویه اعلام کرد به تقویت گفتگوها بین جناح‌های کُرد متعهد است. اما پس از آن که نماینده جدید آمریکا در امور سوریه و سیاست جدید آمریکا در این کشور جنگ‌زده مشخص شود، وضعیت واضح‌تر می‌شود. برت مک گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی، که به ایجاد اتحاد ضد داعش با کردهای سوریه کمک کرد، احتمالا یکی از گزینه‌ها برای تصدی نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه خواهد بود.
قطعا، تغییر دولت در واشنگتن و انتقال قدرت متعاقب آن یکی از دلایل قطع گفتگوها است. با این حال، موانع بسیار بزرگتر و بالقوه غیرقابل حل دیگری نیز در این مسیر وجود دارد. آن هم خطر ناامید شدن آمریکا و سرانجام بی‌علاقگی آن به ایفای نقش دیپلماتیک در منطقه‌ی تحت کنترل کردها است، دلیل آن نیز عواقب ناشی از همکاری با ترکیه و ناتو است. دولت جو بایدن، رئیس جمهور جدید آمریکا صریحا اعلام کرده قصد ندارد به زودی، و آن هم به دلایل اخلاقی، نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کند. اما ممکن است واشنگتن به موقع سود و هزینه‌های حضور نظامی خود را در منطقه بسنجد و تشخیص دهد که بهتر است کار مبارزه با داعش به روسیه، ترکیه و- هرچند دوست ندارد- دولت سوریه، بسپارد موضوعی که رابرت فورد سفیر سابق ایالات‌متحده پیشنهاد می‌کند.
آیا ممکن است ترکیه در برابر چنین وضعیتی از خرید موشک‌های اس-400 روسیه که منشا اختلافات آن با آمریکاست منصرف شود؟ اگر این امر بر اثر نتیجه خروج نیروهای آمریکایی از منطقه باشد، روس‌ها احتمااً اعتراض نخواهند کرد. شاید با در نظر گرفتن چنین سناریوهای بالقوه‌ای بود که مظلوم کوبانی پس از حمله ترکیه به بخش‌های قابل توجهی از مناطق تحت کنترل کردها در اکتبر 2019، گفتگو با انجمن میهنی کُرد را آغاز کرد. کوبانی این مذاکرات را به عنوان وسیله‌ای برای گسترش تعامل کردهای سوریه با آمریکا در نظر گرفت تا فراتر از یک اتحاد کاملا نظامی برای مقابله با داعش، مشروعیت بین‌المللی خود را تقویت کند.
همچنین، گفتگو با احزاب مخالف به منظور فراهم کردن روابط با کردهای عراق، که حامیان اصلی انجمن میهنی کُرد هستند، و در نهایت کاهش خصومت ترکیه، انجام می‌شود و این یکی از دلایل اصلی دخالت واشنگتن در این مسئله می‌باشد. ترکیه همچنان مانع از مشارکت پ.ی.د. در مذاکرات مورد حمایت سازمان ملل در ژنو بین مخالفان سوریه و نمایندگان دولت سوریه برای نوشتن یک قانون اساسی جدید است. ترکیه با همان دلیل نیز به نیروهای کُرد سوریه در شمال شرقی حمله می‌کند؛ چون همه آنها را وابسته به حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.) می‌داند که چندین دهه با ترکیه در جنگ بوده است. واقعیت این است که این گروه کردی به پ.ک.ک. وابسته است و این یکی از دلایل بن‌بست در مذاکرات است.
از زمان قطع مذاکرات به‌طور رسمی در آوریل 2020 و آغاز جدی آن در ژوئیه، مذاکرات فقط روی کاغذ پیشرفت‌هایی داشته‌اند. آنان در مورد تشکیل یک مجلس شورا توافق کردند که دارای قدرت تصمیم‌گیری سیاسی برای مناطق اکثرا کردنشین در سوریه باشد. این یک سند به اصطلاح چشم‌انداز سیاسی بین پ.ی.د. و انجمن میهنی کردهای سوریه تحت نظارت آمریکاست که آنان را به صورتی جدی در جناح ضد بشار اسد رئیس جمهور سوریه قرار داد. این جنبه از توافق ممکن است برای دولت بایدن مشکل‌‍ساز شود، به ویژه اگر تفکر مک‌گورک در دوره اوباما مبنی بر این که کردهای سوریه در نهایت باید روابط با بشار اسد را قطع کنند، تداوم داشته باشد و غالب شود.
اما حتی قبل از بروز چنین موانع احتمالی، موارد زیادی برای ناکامی گفتگوها وجود دارد. مهمترین آنها اصرار انجمن میهنی کُرد است که می‌گوید شبه‌نظامیان پ.ک.ک و سایر کادرهای اداره خودگردان و نهادهای وابسته به آن باید پاکسازی شوند و افرادی که از کشورهای ثالث هستند- به ویژه ترکیه، ایران و عراق- باید سوریه را ترک کنند. به عبارت دیگر، همانطور که یکی از منابع به المانیتور گفت، «این خواسته همان خواسته ترکیه است که می‌گوید این دولت کوچک خودگردان باید برچیده شود». همچنین، انجمن میهنی کردهای سوریه اصرار می‌کند که این موضوع در هر توافقنامه نهایی که بین دو طرف به امضا می‌رسد، کتبی باشد. مظلوم کوبانی نام هیچ یک از طرفین را در متن ذکر نکرده است.
از نظر پ.ک.ک این مذاکرات به پروژه‌ای تبدیل شده است که وجود آن را هدف قرار داده، و انجمن میهنی کُرد نیز به ابزار اجرای جاه‌طلبی آنکارا برای تضعیف و از بین بردن اداره خودگردان تبدیل شده است. این نگرش با حملات روزافزون و مرگبار آنکارا علیه شورشیان پ.ک.ک. در کردستان عراق، جایی که فرماندهان ارشد پ.ک.ک مستقر هستند، تقویت شده است. پ.ک.ک معتقد است که آنکارا با همکاری پارتی، در مناطق کوهستانی در امتداد مرز ترکیه علیه پ.ک.ک اقدام می‌کند. همچنین گذرگاه مرزی فیش خابور را کنترل می‌کند (یک مرکز مهم تامین تدارکات برای نیروهای آمریکایی در سوریه).
به یقین، نشانه‌هایی وجود دارد که پ.ک.ک دیگر آمادگی لازم را برای حفظ ویژگی مشترک مورد توافق ندارد تا ثابت کند با یگان‌های مدافع خلق (ی.پ.گ.) ارتباط ندارد. هیچ یک از این‌ها در فهرست سازمان‌های تروریستی وزارت امور خارجه آمریکا نیست، در حالی که پ.ک.ک. در لیست قرار دارد، و این همان استدلالی است که واشنگتن هنگام مسلح کردن و آموزش کردهای سوریه انجام داده است. بی‌دلیل نبود که وقتی مظلوم کوبانی ماه گذشته مادر خود را از دست داد، پ.ک.ک پیام تسلیتی صادر کرد که در آن به نام سازمانی او در پ.ک.ک. یعنی شاهین جیلو اشاره شده بود. چه بخواهیم و چه نخواهیم، حتی منتقدین نیز اذعان می‌کنند که پ.ک.ک منسجم‌ترین و قدرتمندترین نیرو در کردستان سوریه یا است و به همین ترتیب برای دفاع از کردهای سوریه در برابر دشمنان چندگانه خود بهترین تجهیزات را دارد. تنش‌ها هر روز بین پ.ک.ک و پارتی در حال افزایش است و آنچه که به عنوان جنگ لفظی آغاز شد، به درگیری‌های مرگبار تبدیل شده است. موضوعی که برای مظلوم کوبانی و واشنگتن نگران کننده بود، ورود ی.پ.گ. در حمایت از پ.ک.ک. در درگیری پ.ک.ک. با پیشمرگه‌های پارتی در اطراف فیش خابور بود. منابع پ.ک.ک اصرار دارند که پارتی را به خرابکاری در مذاکرات متهم کنند و می‌گویند پارتی از نیروهای وابسته به انجمن میهنی در داخل اقلیم برای جنگ و خونریزی علیه پ.ک.ک. استفاده می‌کند.
پارتی و انجمن میهنی این ادعاها را انكار می‌كنند و می‌گویند این پ.ك.ك است كه می‌خواهد گفتگوها را از مسیر خارج كند. آنها پ.ک.ک. را مسئول حملات اخیر علیه دفاتر انجمن میهنی در شمال شرقی سوریه می‌دانند. این امر به آمریکا نشان می‌دهد پ.ی.د. و انجمن میهنی نمی‌توانند بدون رضایت پ.ک.ک. به توافق برسند. با این حال، چندین منبع با آگاهی نزدیک به مذاکرات، انجمن میهنی را مقصر می‌دانند و می‌گویند که آنها بسیار از آنچه پیش‌بینی کرده بود، پیشروی کردند. به گفته یکی از منابع «وقتی مظلوم کوبانی در ماه اکتبر برای برکناری کادرهای وابسته به پ.ک.ک، حذف پرچم‌های پ.ک.ک و همچنین دستیابی به راه‌حلی برای مسائل آموزشی و سربازی و افراد بازداشتی پیشنهادی ارائه کرد، انجمن میهنی استقبال سردی نشان داد.»
همچنین انجمن میهنی موفق شد 50 درصد از سهم نمایندگان مجلس شورای پیشنهادی را به دست آورد، با این که بسیار ضعیف‌تر از پ.ی.د. است. اما همزمان خواستار کنترل 50 درصدی بر خود اداره خودگردان شد و در ازای آن چیزی برای ارائه نداشت. این منبع افزود: «آنها در واقع به ذکر نام پ.ك.ك در متن توافق نهایی نیازی نداشتند اما نیازمند یک مکانیسم توقف بودند زیرا ترکیه از پیشرفت گفتگو به طور روزافزونی عصبانی می‌شد. در ماه اکتبر فرصتی برای توافق فراهم شد اما انجمن میهنی آماده نبود. مسئولان انجمن میهنی این روایت را رد می‌كنند و می‌گویند كه درگیری درمورد نام بردن از پ.ک.ک در متن نهایی موضوعی حاشیه‌ای بود.»[1]
نوشته: امبرین زامان
[1].https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2021/02/us-backed-syria-kurdish-unity-talks-kobane-sdf-pyd-knc.html
