چوار ساڵ لەمەوبەر باوکێکی خەڵکی باکووری ڕۆژئاوای ئێران هاواری دەکرد بۆ ئەوەی کوڕەکەی لە چنگی پژاک ڕزگاری بێت. لەو ڕۆژانەدا هەر هیوای هەبوو. بەڵام ئەمڕۆ بە ڕاپۆرتی فەرمی کۆچی دوایی گەنجێک بە ناوی (مەیسهم محەممەدزادە)، نازناوی ڕۆژهات ئارارات، لە چیای قەندیل، کەیسێک کە بە هاواری باوکێک دەستی پێکرد، بە هەواڵێکی بێدەنگ کۆتایی دێت. ئەم گێڕانەوەیە وێنەیەکی ڕوونی فریودان و خراپ بەکارهێنان و لەناوبردنی نەوەی لاوی کوردانی ئێرانە لە داوی شەڕی بێکۆتایی گروپە چەکدارەکان.
دکتۆر زانا سادقی
مەیسهم محەمەدزادە خوێندکارێکی بێدەنگ بوو لە بنەماڵەیەکی ماندوونەناس لە ماکۆ. لەو کاتەدا تەنانەت مۆبایلێکیشی نەبووە و هیچ نیشانەیەکی ناکۆکی و ڕاکردن لە ماڵەوە نەبووە. بەڵام ڕۆژێکی ئاسایی، بە بێدەنگی و بێ هیچ نیشانەیەک ماڵی بەجێهێشت و هەرگیز نەگەڕایەوە.
بنەماڵەکەی لە هەموو شوێنێکدا گەڕان- بنکەی پۆلیس، نەخۆشخانەکان، تەنانەت وێنەکەیان لە ڕۆژنامەکاندا چاپ دەکرد- بەڵام هیچ هەواڵێک نەبوو. تا ئەو کاتەی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران، لە بەدواداچوونەکانیدا سەبارەت بە ڕفاندنی منداڵان لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە، توانی ئاسەواری ئەو بدۆزێتەوە.
لە وتووێژێکدا لەگەڵ ڕێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران، باوکی مەیسهم وتی؛
“کوڕەکەم بەهیچ شێوەیەک لەبارەی هیچ حزبێکەوە هیچی نەدەزانی، ئەگەر بووبێتە ئەندامی پژاک، دەبێ کەسێک فێڵی لێکردبێت، نازانم چی بکەم، وە باری داراییشم ئەوەندە باش نییە کە بتوانم شوێنی بکەوم. تەنها داوا لەو ڕێکخراوانە دەکەم کە دەتوانن هاوکاری بکەن، ئەگەر بچوکترین هەواڵیان لەسەری هەبێت، هەندێکیان پێمان بدەن”.
لەو ڕۆژەوە دایک و باوکی چوار ساڵی تەواو چاوەڕێیان کرد. نە پەیوەندی، نە نامە، نە ناونیشان- تەنها بێدەنگی و تاڵی کۆن.
ڕێکەوتی ٢٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٥، چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران ڕاپۆرتێکی لەژێر ناوی “مەرگی بێناو لە قەندیل؛ کاتێک گەنجانی کورد دەبنە کەرەستەی سیاسەت”ی بڵاوکردەوە.
“لە کاتێکدا پەکەکە و لقی ئێرانییەکەی، پژاک، خۆیان وەک بەرگریکار لە مافەکانی کورد نیشان دەدەن، ئامار و بەڵگەکان نیشان دەدەن کە ئەو گرووپانە زیاتر لە هەموو دوژمنێکی دیکە گەنجی کوردی ئێرانیان کوشتووە؛ ئەو مردنانەی کە زۆرجار نەک لە شەڕدا، بەڵکو لە ململانێی نێو گروپەکان و بڕیارە هەڵەکانی فەرماندەکاندا ڕوودەدەن”.
بە پێی ئەم ڕاپۆرتە، مەیسهم محەممەدزادە خەڵکی شاری ماکۆ بە ناوی ڕێکخراوەیی ڕۆژهات ئارارات لە ناوچەی شاخاوی خاکورک لە سنووری نێوان عێراق و تورکیا کوژراوە. پژاک بە دواکەوتنی ١٤ مانگ کۆچی دوایی خۆی ڕاگەیاند، لە مانگی ئابی ٢٠٢٤؛ هێشتا نە هۆکاری مردنەکە و نە شوێنی ناشتنەکەی دیار نییە.
شیکارییەکان دەریدەخەن کە پژاک و پەکەکە بۆشاییە کۆمەڵایەتییەکان، هەژاری و هەستکردن بە نادادپەروەری لە ناوچە سنوورییەکانی ئێراندا دەقۆزنەوە بۆ ڕاکێشانی گەنجان. بەڵێنی “ئازادی” و “بەرخۆدان” لە ڕاستیدا ئامرازێکە بۆ دابینکردنی هێز لە شەڕە بە وەکالەتدا کە هیچ پەیوەندییەکی بە خواستی ڕاستەقینەی گەلی کوردەوە نییە.
فەرماندەکانی ئەم گرووپانە لە قەندیل زۆرجار کوردەکانی ئێران وەک جێگرەوە لە شەڕەکانی دژی سوپای تورکیادا بەکاردەهێنن- شەڕێک کە سوودی بۆ گەلی کوردی ئێران نییە. گیانلەدەستدانی ئەو گەنجانە تەنیا لە شێوەی بەیاننامەیەکی پڕوپاگەندەیی ڕادەگەیەنرێت و بنەماڵەکانیان تووشی شۆک و خەم و پەژارە دەبن.
کۆچی دوایی مەیسهم محەممەدزادە یەکێکە لە سەدان نموونە؛ هەرزەکاران کە لەبری قوتابخانە و داهاتوویەک لە شاخەکانی عێراق و تورکیا دەمرن و تەنانەت گۆڕەکانیان نادیارە.
کاتێک بۆ یەکەمجار لەگەڵ باوکی مەیسەم قسەم کرد، هێشتا ئومێدی ئەوەی هەبوو کە کوڕەکەی لە ژیاندایە. ئێستا هەر ئەو باوکە دەبێت هەواڵی مردنی لە میدیاکان بخوێنێتەوە. تەرمی ناشتنی نییە، هیچ وەڵامێکی هیچ دامەزراوەیەکی فەرمی نییە.
ئەم خولە بێکۆتایە – لە ڕفاندنەوە تا مردن، لە بێدەنگیەوە بۆ لەبیرچوونەوە – تەنها کارەساتێکی خێزانیی نییە، بەڵکو نیشانەی قەیرانێکی قووڵترە: ئیستغلالکردنی سیستماتیکی منداڵان و هەرزەکاران بۆ مەبەستی سیاسی.
پژاک و پەکەکە لەژێر دروشمی “بەرگری لە کورد”، بە کردەوە زیاتر لە هەموو زلهێزێکی دیکە گەنجانی کوردی ئێرانیان کردە قوربانی. دواکەوتنی ڕاگەیاندنی گیانلەدەستدانەکان و شاردنەوەی شوێنی ناشتن و بەکارهێنانی ناسنامەی قوربانییەکان بۆ مەبەستی پڕوپاگەندە نیشانەی بێبایەخکردنی تەواوەتی کەرامەتی مرۆڤایەتییە.
دۆسیەی مەیسهم محەممەدزادە وەک نموونەیەکی ڕوونی پێشێلکردنی مافەکانی منداڵان لە چوارچێوەی گرووپە چەکدارە نادەوڵەتییەکان، دەبێ بخرێتە ژێر لێکۆڵینەوەی سەربەخۆ و نێودەوڵەتییەوە.
مەیسهم محەمەدزادە دەتوانێت ئەمڕۆ لە ژیاندا بێت – لە قوتابخانە، لە زانکۆ، یان لەگەڵ خێزانەکەی. بەڵام ئەو بوو بە قوربانی فێڵێک کە لە سنووری نێوان سیاسەت و سۆزی گەنجیدا، هەموو ڕۆژێک ئیدیعای قوربانییەکان دەکات. کۆچی دوایی ناوبراو، بەڵگەی بێدەنگی درێژخایەن لە بەرامبەر ڕفاندنی منداڵانی کورد و ئیستغلالکردنیان لە شەڕە بێکۆتاکاندا.
تا ئەو کاتەی نە گۆڕ و نە وەڵام و هیچ ڕاستییەک لەسەر ئەم مردنانە نەبێت، بێدەنگی بە واتای هاوبەشی لە دووبارەکردنەوەی کارەساتەکە دێت.
