ڕاپۆرت

ئابووری بۆ سەقامگیری؛ دەرئەنجامە ئەرێنییەکانی جێبەجێکردنی تەواوی ڕێککەوتنی ئێران و عێراق

ئەگەر ڕێککەوتنەکە بە تەواوی جێبەجێ بکرێت، دەتوانین چاوەڕوانی ئەوە بین کە بازرگانی نێوان سنوورەکان بەرەوپێش بچێت.

ئەو پسپۆڕەی کاروباری ناوچەکە پێی وایە جێبەجێکردنی تەواوی ڕێککەوتنی ئاسایشی ئێران و عێراق، جگە لە سنووردارکردنی تاقمە تیرۆریستییەکان و قاچاخچێتی، دەتوانێت بازاڕی هەرێمی کوردستان زیاتر بە ئێرانەوە ببەستێتەوە و سەقامگیری ئابووری و کۆمەڵایەتی لە دوو وڵاتدا دروست بکات.

 

لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ئاژانسی هەواڵی SNN، مێهدی عەزیزی، شارەزا لە پرسە ناوچەییەکان، سەبارەت بە گرنگی و ڕەهەندە جۆراوجۆرەکانی ڕێککەوتنی ئەمنی ئێران و عێراق و لێکەوتە ئەرێنییەکانی جێبەجێکردنی بۆ هەردوو وڵات، بە تایبەت لە پرسی بەهێزکردنی بازرگانی سنوورییەکان ڕایگەیاند: “لە ساڵی یەکەمی جێبەجێکردنی ڕێککەوتننامەی ئێران و عێراق، بەشێک لە بڕگەکانی بە هۆی کێشە ناوخۆییەکانی عێراق و جیاوازیی نێوان حکومەتی ناوەندی و حکومەتی هەرێمی کوردستان جێبەجێ نەکرا.”

وتیشی: ناکۆکییەکانی نێوان پارتی دیموکرات و یەکێتی نیشتمانی، پرسەکانی پەیوەست بە هەناردەکردنی نەوت و پێشهاتەکانی ناوچەکە، لەوانەش ڕووداوەکانی پەیوەست بە فەلەستینی داگیرکراو، فشارێکی زۆریان خستۆتە سەر حکومەتی ناوەندی عێراق.

عەزیزی لە درێژەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوەدا کە گواستنەوەی هێزە ئەمریکییەکان لە عێراق کە بە شێوەیەکی سەرەکی سوودی بۆ هێزە کوردییەکان هەبووە، “سەرنجی حکومەتی زیاتری بۆ پرسە ناوخۆییەکان و هەڵبژاردنی پەرلەمانی گۆڕی. نەبوونی یەکڕیزی نزیکبوونەوە لە هەرێمی کوردستان و فشارەکانی ئیسرائیل هۆکاری دیکە بوون بۆ جێبەجێنەکردنی ڕێککەوتنەکە لە ساڵی یەکەمدا بە تەواوی”.

سەبارەت بە کاریگەرییە ئەرێنییەکان و دەرئەنجامەکانی جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکە بۆ خەڵکی ئێران و عێراق، ئەم شارەزایە لە پرسەکانی ناوچەکە زیادی کرد: “ئەگەر ڕێککەوتنەکە بە تەواوی جێبەجێ بکرێت، دەتوانین چاوەڕێی ئەوە بین کە ئاڵوگۆڕی سنوورەکان بەهێزتر ببێت و کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان و مامەڵەکردن لەگەڵ گروپە چەکدار و تیرۆریستییەکان بەرەو پێش بچێت. جگە لە کەمکردنەوەی قاچاخچێتی، ئەم پرسە دەتوانێت سوودی بۆ هەردوولا هەبێت”.

جەختیشی لەوە کردەوە: “ئێران بازاڕێکی گرنگە بۆ هەرێمی کوردستان و عێراق، فراوانکردنی پەیوەندییە بازرگانییەکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ بەهێزکردنی ئاسایشی نیشتمانی و یەکپارچەیی خاکی هەردوو وڵات. لەڕاستیدا جێبەجێکردنی تەواوی ئەم ڕێککەوتنە ڕەهەندە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکانیش دەگرێتەوە و پێوەرەکانی بازرگانیش باشتر دەکات”.

عەزیزی لە وەڵامی پرسیارێک سەبارەت بە چارەنووسی بەشێک لە ئەندامانی گرووپە چەکدارەکان کە بەشداری ئۆپراسیۆنە تیرۆریستییەکانیان نەبووە، وتی: هاوشێوەی ئەو پراکتیکە کە لەگەڵ ئەندامانی سازمانی موجاهدینی گەلدا هەبووە، کۆماری ئیسلامی ئێران توانای قبوڵکردنی ئەو کەسانەی هەیە و نیازپاکی خۆی لەو بارەوە نیشانداوە.

ئەم شارەزایە لە پرسە ناوچەییەکان لە کۆتاییدا ئاماژە بەوە دەکات: ڕۆڵی بەشێک لە گرووپە سیاسییەکان لە ناوچەی باکووری عێراق کە لە ژێر کاریگەری سیاسەتەکانی ڕژێمی ئیسرائیلدان، پڕۆسەی جێبەجێکردنی ڕێککەوتنی تاران و بەغدا قورستر دەکات.

بە پێی ئەم ڕاپۆرتە، ڕێککەوتنی ئەمنی ئێران و عێراق لە مانگی ئازاری ساڵی ١٤٠١ی هه‌تاوی لە نێوان هەردوولادا واژۆ کراوە و وەک شارەزایان دەڵێن، لە دەرئەنجامە ئەرێنییەکانیدا ئەوەیە کە لەگەڵ جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکە ئامانجی وەک “دامەزراندن و فراوانکردنی بازاڕە سنوورییەکان”؛ “گەشەسەندنی بازرگانی خەڵک لە ناوچە سنوورییەکان” و بێگومان “زیادبوونی بەرچاوی بازرگانی نێوان ئێران و عێراق” دەتوانرێت چاوەڕوان بکرێت.

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

Back to top button