زەکەریا ڕەسووڵی؛ هەڵاتووێک لە بنەماڵەکەی، گیرۆدەی دەستی پژاک

زەکەریا ڕەسووڵی، گەنجێکی تەمەن ١٧ ساڵ خەڵکی شاری سەردەشت، شەش ساڵ لەمەوبەر لەلایەن پژاکەوە ڕفێندرا. بنەماڵەکەی هێشتا بەدوایدا دەگەڕێن و ئەزموونە دڵتەزێنەکەیان وێنەیەکی زیندوو دەخاتە ڕوو کە ئەو گروپە چەکدارە هەرزەکاران فریو دەدەن.

دیاردەی پەیوەستبوونی هەرزەکاران و گەنجان بە گروپە چەکدار و تیرۆریستییەکان، یەکێکە لە پرسە هەرە تەحەداییەکانی بواری ئاسایشی مرۆڤ، کۆمەڵناسی لادانە کۆمەڵایەتییەکان، توێژینەوەکانی مافی مرۆڤ. چیرۆکی کارەساتباری زەکەریا ڕەسووڵی، هەرزەکارێکی خەڵکی شاری سەردەشت و خاوەن خوێندنێکی ناتەواو، نموونەیەکی بەڵگەدارە لەو واقیعە کارەساتبارە کە پێویستە زیاتر لە لایەن دامودەزگاکانی مافی مرۆڤ و میدیاکان و داڕێژەرانی سیاسەتەوە سەرنجی زیاتری پێبدرێت.

هەرزەکاران و تەحەدای بەشداریکردن لە گروپە چەکدارەکان

هاوکات گروپەکانی وەک پژاک بە کەڵک وەرگرتن لە بۆشاییە ئابوورییەکان و زەبر و زەنگی دەروونی و قەیرانی بنەماڵەیی، هەوڵی فریودان و دامەزراندنی نەوەی گەنج دەدەن، بەتایبەتی لە ناوچە بێبەشەکاندا. ئەم دامەزراندنە نەک هەر پێشێلکارییەکی ئاشکرای مافی منداڵان و هەرزەکاران نییە، بەڵکو هەندێکجار دەبێتە هۆی جیابوونەوەی قووڵی خێزان و لەناوبردنی داهاتووی تاک و بەشداریکردن لە کردەوەی توندوتیژیدا.

فریودانی هەرزەکاران لەلایەن کاوە سه‌قزی و پژاکەوە

زەکەریا ڕەسووڵی لە تەمەنی ١٧ ساڵیدا لە ژێر کاریگەری ناکۆکی بنەماڵەیی و فشارە ئابوورییەکان، کەوتە ژێر نێچیری یەکێک لە توخمە ناسراوەکانی فریودان و دامەزراندنی پژاک، کاوە سەقزی؛ کەسێک کە پێشتر لە چەندین حاڵەتی ڕفاندنی هەرزەکارانی کوردی ئێراندا ناوی هاتووە.

نەمانی زەکەریا؛ لە ماڵەوە تا سنوور

زەکەریا ڕەسووڵی لە ٩ی بانەمەڕی ساڵی ٢٠٠٢ لە دایکبووە، بە هۆی کێشە و ناکۆکی بە هۆی سەختی ئابووری و داراییەوە، لە ١٩ی ئابی ٢٠١٩ لە ڕێگەی پەیوەندی لەگەڵ کەسێک بە ناوی کاوە سەقزی، لە لایەن هێزەکانی پژاکەوە بە شێوەیەکی نایاسایی لە سنووری مەریوان لە وڵات دوورخرایەوە و پەیوەندی بە پژاکەوە کرد.

برای زەکەریا (بیلال ڕەسووڵی) ڕایگەیاند، دوای تێپەڕبوونی چەند ڕۆژێک بەسەر دیارنەمانی براکەیدا، چووەتە لای پۆلیس و ئاگاداری بێسەروشوێنبوونی کردووە. تەنانەت وێنەی براکەی بۆ ئاژانسی ڕۆکنا بۆ ئاگادارکردنەوەی کەسێکی بێسەروشوێن دابین کردووە. تەنانەت کامێرای چاودێری فرۆشگاکانیشی بەکارهێناوە بۆ شوێنپێهەڵگرتنی براکەی تا سنوورەکە، ئەمەش وایکردووە گومانی ئەوەی هەبێت کە زەکەریا ئەندامی گروپە تیرۆریستییەکان بێت.

بەدواداچوونەکانی خێزان؛ پۆلیس و میدیا و کامێرای سی سی تی ڤی

دوای ماوەیەک کاک بیلال ڕەسووڵی، بەو پێیەی ئەو سیمکارتەی زەکەریا بەکاری دەهێنا بەناوی ئەوەوە، هەوڵیدا سیمکارتێکی نوێ بەدەستبهێنێت بۆ ئەوەی بتوانێت بچێتە ناو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی زەکەریا و ئەو کەسانە بناسێتەوە کە پەیوەندییان لەگەڵدا هەبووە.

کاتێک دەچێتە ناو ئەکاونتی تێلێگرامی براکەیەوە، بۆی دەردەکەوێت کە زەکەریا پەیوەندی لەگەڵ کاوە سەقزی هەبووە، کە ماوەیەکە براکەی فریو دەدات. ئەو بنەماڵەیە بەهۆی خراپی باری ئابوورییەوە نەیانتوانیوە سەردانی بارەگای پژاک بکەن.

ئەزموونی برای زەکەریا؛ گێڕانەوەی بیلال ڕەسوولی

بیلال ڕەسووڵی دەڵێت؛

من بیلال ڕەسووڵی برای زەکەریام. دەمەوێت هەموو ئەو شتانەی کە دەزانم لەسەر دیارنەمان و چارەنووسی براکەم ڕاستگۆیانە و بە وردی پێتان بڵێم، چونکە ڕۆژانە بە دڵ و دڵەوە هەست بەم ئازارە و ئەم چاوەڕوانییە دەکەم و پێم وایە پێویستە تۆمار بکرێت. زەکەریا تا پۆلی یەکەمی ئامادەیی خوێندبووی و دواتر بەهۆی کێشەی خێزانی و ئابوورییەوە وازی لە خوێندن هێنا. هەر لە منداڵییەوە ڕوون بوو کە ئێمە لە ماڵەکەماندا کێشەی دارایی زۆرمان هەیە؛ کەمیی و مشتومڕی بەردەوام لەسەر پارە و خەرجییەکانی ماڵەوە بووبووە بەشێک لە ژیانمان. ئەم فشارە ئابورییانە و جیاوازییە بچووک و گەورەکانی نێوان زەکەریا و ئەندامانی بنەماڵەکەی وایکرد کە وردە وردە دابڕان و دوورکەوتنەوە لە ئێمە. من هەرگیز حەزم لە سیاسەت و گروپە چەکدارەکان لە ناودا نەبینیبوو و لە هەموو شتێک زیاتر خەمی داهاتووی خۆی و کارەکەی و داهاتەکەی بوو.

ساتی هەڵهاتن و بەدواداچوونی سەرەتایی

لە 18ی ئابی 2019 زەکەریا لەناکاو ماڵەکەی بەجێهێشت و هەرگیز نەگەڕایەوە. چەند ڕۆژێک تێپەڕی و زیاتر نیگەران بووین؛ سەرەتا پێمان وابوو ڕەنگە چووبێت بۆ سەردانی هاوڕێکانی یان بۆ ئەوەی شتێک بکات، بەڵام کاتێک ڕۆژەکان تێپەڕین و هیچ هەواڵێک نەهات، لەڕادەبەدەر نیگەران بووین. بۆ بەدواداچوون چوومە بنکەی پۆلیس و بە فەرمی تۆمارم کرد وەک بێسەروشوێن. هەروەها وێنەکەیم دا بە ئاژانسی ڕۆکنا تا ئەگەر کەسێک بینیبێتی یان لە هەر شوێنێک بینیبێتی، ڕاپۆرتی بدات.

یەکێک لەو کارانەی کە کردوومە، شوێنکەوتنی گرتە ڤیدیۆییەکانی سی سی تی ڤی بوو لە دەوری ئەو شوێنانەی کە پێمان وابوو لەوانەیە چووبێت. بە هاوکاری خاوەن دوکانەکان و چەند کەسێک کە ئامادە بوون هاوکاری بکەن، توانیمان دوا هەنگاوەکانی تا سنووری مەریوان بەدوادا بگەڕێین. لەو ساتەدا دڵم نوقم بوو؛ کاتێک تێگەیشتم کە هەنگاوەکانی تا سنوورەکان ڕۆیشتوون، گومانەکانم بەهێزتر بوون کە ڕەنگە پەیوەندی بە تۆڕێکەوە کردبێت کە گەنجان لە وڵات دەباتە دەرەوە.

دۆزینەوەی پەیوەندی لەگەڵ کاوە سه‌قزی

ئەوەی یارمەتی ئێمەی دا ئەو سیمکارتە بوو کە زەکەریا بەکاری دەهێنا، کە بە ناوی منەوە تۆمار کرابوو. دوای چەند هەفتەیەک هەمان سیمکارتم لە ئۆپەراتۆرەکە وەرگرت تا بزانم ئایا دەتوانم هیچی لێ وەربگرم.

کاتێک چوومە ناو ئەکاونتەکانی تێلێگرام و سۆشیال میدیا، ڕووبەڕووی واقیعێکی تاڵ بوومەوە: زەکەریا لە پەیوەندیدا بوو لەگەڵ کەسێک بە ناوی کاوە سەقزی. کاوە کەسێک بوو کە پێشتر لە چەند بنەماڵەیەکی ترەوە ناوی خۆیم بیستبوو؛ پیاوێک کە لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا چەندین هەرزەکاری فریودابوو و ڕایانکێشابوو بۆ ناو گروپە چەکدارەکان. دواتر زانیمان کاوە لەو وڵاتە هەڵاتووە و لە سوریا دەژی و لەوێ درێژە بە کارەکانی دەدات. کە ئەمەم بینی، هەستم بە نەخۆشی کرد؛ هەستم دەکرد پارچەیەک لە خێزانەکەمان دزراوە.

کێشەی دارایی خێزانەکە و هەوڵدان بۆ گەڕاندنەوەی زەکەریا

من و خێزانەکەم چەندە هەوڵمان دا، توانای ئەوەمان نەبوو بچینە هەرێمی کوردستان و سەردانی بارەگای ئەگەری گروپەکە بکەین؛ پاسپۆرت و پارەمان نەبوو بۆ ئەوەی گەشتێکی لەو شێوەیە بکەین. ئەوە خراپترین بەش بوو؛ هیچ شوێنێکم نەبوو بچم و نەمتوانی بە دوای براکەمدا بچم.

هەموو ڕۆژێک هەستم دەکرد بۆشایییەکی گەورە لە ماڵەکەماندا هەیە کە کەس پڕی ناکاتەوە. ڕۆژێک تێنەپەڕی کە دایکم نەپرسێت “زەکەریا لە کوێیە؟” و باوکم چەندین جار لەبەردەم چاومدا بێ تاقەتی دەبوو.

هیوا و هاندانی مەجازی؛ پەیوەندی بە چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێران

کاتێک لە ماڵپەڕی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێراندا ڕاپۆرتێکمان خوێندەوە کە باس لە فریودانی گەنجان لەلایەن کاوە سەقزییەوە بڵاوکرایەوە، لەناکاو تیشکێکی هیوامان دۆزیەوە. لە بەشی کۆمێنتەکانی ئەو نووسینەدا، پڕۆفایلی زەکەریام نووسی و ڕامگەیاند کە براکەمیش بە هەمان کەس فریو دراوە؛ تەنانەت ژمارەی پەیوەندیکردنمان بەجێهێشت تا ئەگەر کەسێک زانیاری هەبوو پەیوەندیمان پێوە بکات.

خۆشبەختانە دوای ئەوە تەلەفۆنیان بۆ کردین – که‌سانیک له چاودێری – و ئێمە هەموو چیرۆکەکەمان بۆ ڕوونکردەوە. ئەو بانگەوازە هەندێک هاندانی ئێمەی پێبەخشی، بەڵام واقیعەکە ئەوەیە کە هاندانی مەجازی زۆرجار جیاوازە لە نەبوونی جەستەیی ئەو کەسەی خۆشت دەوێت.

شەش ساڵ چاوەڕوانی و وانەکانی ئەزموون

نزیکەی شەش ساڵ بەسەر ڕۆشتنی زەکەریادا تێپەڕیوە. شەش ساڵ کە هەموو ڕۆژێک لە ناوەوەمدا وەک شەڕێکی ناوخۆ بووە: هەندێک ڕۆژ هیوادارم کە ڕەنگە گەڕابێتەوە یان بتوانین بیدۆزینەوە؛ ڕۆژانی تر لە خراپترین دەترسم. هەرگیز پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆم لێ نەبووە؛ هیچ پەیامێک لەلایەن ئەوەوە ڕاستەوخۆ بڵێت کە لە کوێیە یان بارودۆخی چییە، تەنها شوێنپێ و بیستراو و هەندێکجار وێنە و کەسانی دیکە چی دەڵێن دەربارەی ئەندامانی گروپەکە.

ئەم هەموو ساڵە مامەڵەمان لەگەڵ هەستکردن بە شەرمەزاری و سترێسدا کردووە. هەندێک لە ناسیاوەکان بە شێوەیەکی جیاواز سەیری ئێمەیان کردووە و کۆمێنتی توندیان کردووە؛ ئەو چەواشەکاریانەی کە خێزانێک لە بارودۆخی سەختدا لاواز دەکەن. بەڵام ئێمە کۆڵمان نەداوە؛ چەندین جار بە هاوڕێ و خزممان وتووە ئەگەر کەسێک زانیاری لەسەر شوێنی براکەم یان بارودۆخی براکەم هەیە ئاگادارمان بکەنەوە.

هەموو شەوێک خەون بەوەوە دەبینم؛ لە خەونەکانمدا دەیبینم بەبێ هیچ دەگەڕێتەوە، زەردەخەنە دەکات و دەڵێت “ببورە”، بەڵام لە خەو هەڵسان هەمیشە تاڵە.

کاتێک بیر لەو ڕۆژانە دەکەمەوە، دەبینم هەڵەیەک هەبووە کە دەکرا ڕێگری لێ بکرایە: ئەگەر بارودۆخی دارایی باشتر بوایە، ڕەنگە زەکەریا لە ماڵەوە نەچووبایە دەرەوە؛ ئەگەر باشتر قسەمان لەگەڵدا بکردایە، ڕەنگە فریو نەدەدرا؛ ئەگەر بەرپرسانی سنوور وریاتر بوونایە، ڕەنگە گەنجێکی ١٧ ساڵان بەم شێوەیە وڵاتی بەجێ نەهێشتایە.

بەڵام هەموو ئەم “ئەگەر”انە ئێستا کاریان پێناکرێت؛ تەنها ئەوەم دەوێت ناوی براکەم تۆمار بکرێت، من چیرۆکەکەی بگێڕمەوە بۆ ئەوەی ڕەنگە خێزانەکانی تر کەمتر ئازار بچێژن.

پەیامی کۆتایی و داوای هاوکاری

من ئەمڕۆ لێرە وەک بیلال ڕەسووڵی قسە دەکەم: زەکەریا لە ١٩ی بانەمەڕی ساڵی ٢٠٠٢ لەدایک بووە، تا پۆلی یەکەمی ئامادەیی خوێندوویەتی، لە ٢٨ی ئایاری ٢٠١٩ سنووری مەریوانی بەجێهێشتووە، شەش ساڵە لە ماڵەوە دوورە؛ ڕاپۆرتی ونبوونمان لە پۆلیس تۆمار کرد، وێنەکەیم دا بە ڕۆکنا، و لە ڕێگەی کامێرای سی سی تیڤییەوە، شوێنپێمان گرت تا سنوور، سیمکارتەکەیم وەرگرتەوە، کە بە ناوی منەوە بوو، و لە ڕێگەی تێلێگرامەوە، بۆم دەرکەوت کە ئەو لە پەیوەندیدایە لەگەڵ کاوە سەقزی، کە سەدان گەنجی فریوداوە و ئێستا دەوترێت لە سوریایە.

ئێمە توانای داراییمان نەبوو بچینە هەرێم و سەردانی بارەگای گروپەکە بکەین، بەڵام کاتێک بابەتەکەی چاودێری مافی مرۆڤی کوردستانی ئێرانمان بینی، لە خوارەوە وردەکارییەکانی زەکەریامان نووسی و ئەوانیش لە ڕێگەی ئەو ژمارەیەوە پەیوەندییان پێوەکردین کە پێشکەشمان کرد، و زانیاری زیاتر کۆکرایەوە.

هەموو ڕۆژێک دوعا دەکەم گوێمان لێی بێت. نەک تەنها بۆ خۆم، بەڵکو بۆ دایک و باوکمان کە چاوەڕێن. ئەگەر کەسێک ئەمە دەخوێنێتەوە و زانیاری لەسەر زەکەریا یان لەسەر کەسانی وەک کاوە سەقزی هەیە، تکایە ڕێنماییمان بکەن.

من بیلال ڕەسووڵیم، لە لێوی برایەکەوە قسە دەکەم؛ برایەک کە شەش ساڵە بە هیوا و نیگەرانییەوە ژیاوە، و تاکە ئاواتی ئەوەیە گەنجێک بگەڕێتەوە ماڵەوە.