خالد پورمحەممەدی: ژیان؟ لەوێ شتێک بە ناوی ژیان نەبوو. تاکە شتێک کە دەمتوانی لەو ژینگەیەدا ئەزموونی بکەم، کارێکی بێوچان بوو.
کۆچ و پەنابەری بابەتی ئاڵۆز و فرەلایەنە کە هەمیشە پەیوەست بووە بە تەحەددا و دەرئەنجامە جۆراوجۆرەکان لە کۆمەڵگا جیاوازەکاندا. لەم ڕووەوە گەنجان بە تایبەتی لە ناوچە کەم پێشکەوتووەکان بە هۆی هەلومەرجی نالەباری ئابووری و کۆمەڵایەتی و سیاسییەوە بە دوای هەلی ژیانی باشتر و داهاتوویەکی گەشدا دەگەڕێن.
ئەم پرۆسەیە هەندێک جار دەیانباتە داوی گروپە نایاساییەکان و ڕێکخراوە نیمچە سەربازییەکان کە بە بەڵێنی فریودەرەوە بەرەو ڕێگای مەترسیدار و نایاسایی دەیانبات. خالد پورمحەممەدی، گەنجێکی خەڵکی شاری سەرپولزەهاب، نموونەی ئەم کۆچبەرانەیە کە لەژێر کاریگەری هەلومەرجی کۆمەڵایەتی و ئابووریی هەنووکەدا، بەدوای دەرفەتێکدا دەگەڕێت بۆ باشترکردنی ژیانی خۆی. بە خوێندنی پۆلی دەیەم و کارێکی ئێستای لە چێشتخانەیەکی کەناری ڕێگاوبان، لە کاتی گەڕان بەدوای ڕێگایەکدا بۆ کۆچکردن بۆ ئەوروپا، کەوتە داوی گروپی په‌ژاکەوە.
ئەم گروپە چەکدارە کە خۆیان وەک ڕێکخراوێکی سیاسی دەناسێنن، لە ڕاستیدا سود لە هەلومەرجی ناخۆشی ئابووری و کۆمەڵایەتی گەنجان وەردەگرن بۆ ڕاکێشانیان و سەرقاڵکردنیان بە چالاکی سەربازی و نیمچە سەربازییەوە.
لەم چاوپێکەوتنەدا دۆخی خالد و چۆنیەتی چوونە ناو ئەم گرووپە دەکۆڵینەوە. هەروەها بابەتگەلێکی وەک فریودان و خراپ بەکارهێنانی گەنجان و پێشێلکردنی مافی مرۆڤ لەم پرۆسەیەدا شیکاری دەکرێن. ئەم توێژینەوەیە نیشان دەدات کە چۆن بارودۆخی کۆمەڵایەتی و ئابووری دەتوانێت تاکەکان بەرەو هەڵبژاردنی مەترسیدار پاڵ بنێت و تیشک دەخاتە سەر پێویستی گرنگیدان بە مافەکانی مرۆڤ و پشتیوانی گەنجان لە بەرامبەر ئەو جۆرە تەحەددایانە.
خالد پورمحەممەدی لە ٢٢ی ئایاری ١٩٩٥ لە شاری سەرپولزەهاب لە دایکبووە و خوێندنی پۆلی ١٠ی ئامادەیی بووە و ئێستا لە چێشتخانەیەکی کەناری ڕێگاوبان کاردەکات. لە ڕێگەی لاپەڕە مەجازییەکانی گروپی په‌ژاکەوە سەبارەت بە ناردنی ئەندامەکانی بۆ ئەوروپا بە مەبەستی کۆچکردن و داوای پەنابەری لە ئەوروپا فریودرا. لە ساڵی ٢٠١٧ بە ڕێنمایی ستافی گروپەکە بە شێوەیەکی نایاسایی سنووری بەزاند. دوای ٦ ساڵ یاوەری و هاوکاری لەگەڵ گروپی چەکداری په‌ژاک، دواجار لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٢ هاتە ناو وڵات و خۆی ڕادەستی پۆلیس کرد.
بە وتەی کاک پورمحەممەدی، لە ماوەی ئەو شەش ساڵەی کە ئەندامی ئەم گرووپە چەکدارە بووە، هەمیشە سەرقاڵی کار و هەڵکەندنی تونێل بووە لە دڵی شاخدا. سەرەنجام دوای بێزاربوون لە هەلومەرجی ئێستا، هەوڵی هەڵهاتن دەدات و بۆ ماوەی ساڵێک وەک کرێکار لە سلێمانی کاری کردووە. ناوبراو لە لایەن ئەو گرووپەوە ڕفێندرا و گەڕایەوە بۆ بارەگای په‌ژاک و نزیکەی شەش مانگ لە زیندانی ئەو گرووپە ڕاگیرا.
بەڵام کاتێک ئەو ناوچەیەی کە زیندانی کراوە بە هێرشی ئاسمانی تورکیا هێرشی کرایە سەر، خۆی و پاسەوانەکەی، هیڤیدار (کچێکی تورک کە ماوەی ٩ ساڵ ئەندامی په‌ژاک بووە و پێشتر هەوڵی هەڵهاتنی دابوو، بەڵام دوای دەستگیرکردنی ئەندامانی په‌ژاک قاچییان شکاند و دواتر گوللەی لێدرا؛ ئەمە زیاتر هۆکارێک بوو بۆ هەڵهاتنی) لە بارەگاکە هەڵهاتن و تەسلیم بە هێزە ئەمنییەکان لە پینجوین بوون.
دەقی چاوپێکەوتنەکەی خالد پورمحەممەدی لەگەڵ پەیامنێرەکەمان:
پرسیار: چی وای لێکردی بڕیار بدەیت وڵات بەجێبهێڵیت؟
خالد پورمحەممەدی: من خەڵکی سەرپولزەهابم. کاتێک تا پۆلی دەیەم خوێندنم تەواو نەکرد، ناچار بووم بەدوای کارێکدا بگەڕێم. من کارێکی جێگیرم نەبوو و دۆخی داراییمان باش نەبوو. لەو ساڵانەدا زۆرێک لە خەڵکی دەوروبەرم باسی پەنابەرییان دەکرد و دەیانگوت لە عێراقەوە بتوانرێت بچمە ئەورووپا. منیش وەک زۆرێک لە گەنجانی تر کە بەدوای ژیانێکی باشتردا دەگەڕان، منیش بیرم لەوە کردەوە. لە ڕێگەی تێلێگرام و ئینستاگرامەوە، پەیجێکم بەرکەوت کە بانگەشەی ئەوە دەکات کە لە ڕێگەی هەرێمی کوردستانی عێراقەوە دەتوانێت یارمەتی خەڵک بدات بۆ ئەوەی بچنە ئەوروپا. من نەمدەزانی کە گرووپی په‌ژاک لە پشت ئەم بەڵێنانەوەیە و پێم وابوو دەچمە ناو ڕێگایەکی یاساییەوە.
کەواتە ئێوە لە پەیوەندی لەگەڵ گروپی چەکداری و تیرۆریستی بە ناوی په‌ژاک نەتانزانیوە؟
خالد پورمحەممەدی: من هیچم نەدەزانی! ئەوان تەنها باسی کۆچبەرییان دەکرد. وتیان کەناڵێکی پارێزراومان هەیە و تەنها بۆ ماوەیەک دەبوو بێمە عێراق تا کاری دەرچوونم تەواو بکەم. بێ ئەوەی خێزانەکەم ئاگاداربن، لە ٢ی حوزەیرانی ٢٠١٧ سنوورم بەزاند، لەو ساتەدا کەسێک لە گروپەکە لە سنوورەکە هەڵیگرتم و لەو ساتەوەختەوە بۆم دەرکەوت کە شتەکان بەو شێوەیە نین کە بیرم لێدەکردەوە. بردیانم بۆ چیای قەندیل و پێیان وتم دەبێ ببمە ئەندام و ڕێگای گەڕانەوە نییە.
کاردانەوەتان چی بوو؟ ئایا هەوڵت نەدا بگەڕێیتەوە؟
خالد پورمحەممەدی: سەرەتا تووشی شۆک بووم. وتم بۆ پەنابەری هاتووم نەک بچمە ناو گروپێکی چەکداری شاخەوە! بەڵام گوتیان زۆر درەنگ بووە. کەلوپەلەکانمیان وەرگرت، مۆبایلەکەمیان لێ وەرگرتم و بردیانم بۆ شوێنێکی دوور کە هیچ پەیوەندییەکی تێدا نەبوو. وتیان دەبێت سەرەتا ڕاهێنان بکەیت و دواتر کار بکەیت. هیچ ڕێگەیەک نەبوو پەیوەندیم پێوە بکات یان بگەڕێمەوە و هەستم دەکرد گیرم خواردووە.
لە ماوەی ئەو شەش ساڵەی کە ئەندامی گروپەکە بوویت ژیانت چۆن بوو؟
خالد پورمحەممەدی: ژیان؟ لەوێ شتێک بە ناوی ژیان نەبوو. تاکە شتێک کە دەمتوانی لەو ژینگەیەدا ئەزموونی بکەم، کارکردنی ماندووکردن و بێ وەستان بوو. هەر لە سەرەتاوە ڕەوانەی بەشی تەکنیکی و هەڵکەندن کرام. هەموو ڕۆژێک و هەموو شەوێک دەبوو لە شاخەکاندا تونێل هەڵکەنین، بەبێ ئەوەی تەنانەت ساتێکیش پشوو بدەین. ئەم کارە نەک تەنها لە ڕووی جەستەییەوە بەڵکو لە ڕووی دەروونیشەوە زۆر ماندوو بوو.
هیچ مووچەیەکمان وەرنەگرت و ئاسایشیش بۆ ئێمە نەبوو. هەستمان دەکرد لە جیهانێکی دڕندە و سارددا گیری خواردووین. خواردنی پێویست نەبوو و بەزۆری تەنها چەند ژەمێکی سادە و ناتەواومان دەخوارد. لە زستانەکاندا سەرمای زۆر بێزاری دەکردین. زۆرجار شاهیدی ئەوە بووم کە منداڵان بەهۆی سەرماوە نەخۆش دەکەون یان تایان لێدەهات و هیچ چاودێری و چارەسەرێک بۆیان نەبوو.
هەروەها جل و بەرگی گونجاومان نەبوو؛ زۆرێکمان تەنها بە جلوبەرگی کۆن و دڕاوەوە بەردەوام بووین لە کارکردن. بارودۆخەکە ئەوەندە سەخت بوو کە خەوتن لەسەر زەوییە سارد و سەختەکە بۆ خۆی بوو بە تەحەدا. ئێمە شوێنی خەوتنی ئاسایی و ئاسوودەمان نەبوو. لە ڕاستیدا ژیانی ڕۆژانەمان بووبووە ململانێیەک بۆ مانەوە.
ئەم حاڵەتانە نەک تەنها کاریگەرییان لەسەر تەندروستی جەستەیی ئێمە هەبوو، بەڵکو مۆڕاڵی ئێمەی لاواز کرد. لەگەڵ تێپەڕبوونی هەر ڕۆژێکدا هیوامان بۆ داهاتوو کەم دەبووەوە و تەنیا بیرمان لە مانەوە دەکردەوە. ئەم دۆخە نەک تەنها لەسەر من بەڵکو لەسەر هەموو ئامادەبووان کاریگەری نەرێنی هەبوو. ئێمە لە جیهانێکی تاریک و دڕندەدا دەژیاین کە هیچ نیشانەیەکی ژیانی مرۆڤی تێدا نەبوو.
ئایا هیچ جیاوازییەک لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەندامەکاندا هەبووە؟
خالد پورمحەممەدی: بەڵێ جیاکاری زۆر هەبوو. ئێمە کە لە ئێرانەوە هاتبووین، هەمیشە بە کەمتەرخەم هەژمار دەکراین. کوردەکانی تورکیا بە تایبەت ئەگەر ئەزموونی چەندین ساڵەیان هەبوایە، مافی ئەوەی هەبوو فەرمان بدات و تەنانەت داوای ئەرکە شەخسییەکانیشمان لێبکات. ئەگەر ناڕەزایەتیمان دەرببڕین، هەڕەشەمان لێدەکرا و هەندێکجاریش سزامان دەدرا؛ بۆ نموونە خواردنەکانمان کەم بووەوە یان گواستراینەوە بۆ شوێنە مەترسیدارەکان.
ئایا مێژووی هەڵاتنتان هەبووە؟
خالد پورمحەممەدی: بەڵێ دوای نزیکەی پێنج ساڵ ماندوو بووم. جەستەم ماندوو بوو و ڕۆحم لەناوچوو. لە یەکەم دەرفەتدا هەوڵمدا هەڵبێم و توانیم یەکێک لە بارەگاکان بەجێبهێڵم و بگەمە شاری سلێمانی. نزیکەی ساڵێک لەوێ کارم کرد؛ لە بیناکان و هەندێکجاریش لە چێشتخانەکان. پێم وابوو دواجار لەو دۆزەخە ڕزگارم بوو.
بەڵام تۆ جارێکی تر چوویتەوە ئەوێ؟ ئەمە چۆن ڕوویدا؟
خالد پورمحەممەدی: بەداخەوە بەڵێ. ڕۆژێک لە شوێنی کارەکەم بووم، هەندێک لە ئەندامانی گروپەکە منیان دۆزیەوە. تەنانەت نازانم چۆن زانییان کە من لە کوێم. بە زۆر سواری ئۆتۆمبێلێکم کرد و هەڕەشەیان لێکردم و بردیانمەوە بۆ بنکەکە. لەو ساتەوەختەوە نەک هەر ئەندامی ئەو گروپە نەبووم، بەڵکو بە تاوانباریش هەژمار دەکرام.
دوای گەڕانەوەت چیت بەسەر هات؟
خالد پورمحەممەدی: نزیکەی شەش مانگ زیندانی بووم. لە ژوورێکی تاریکدا، تەنها بەتانییەکی کۆن. پێیان وتم خیانەتم کردووە و پێویستە سزا بدرێم. هیچ گرنگییەک بە بارودۆخی من نەدرا. لەوێ تێگەیشتم کە گروپێک کە بانگەشەی ئازادی و دادپەروەری دەکەن، تەنانەت ڕەحم بە ئەندامانی خۆیشی ناکات.
ئایا لەو کاتەدا کەسێک لە دەوروبەرت هەبووە یان کەسێکت بینیوە کە لە دۆخێکی هاوشێوەدا بووبێت؟
خالد پورمحەممەدی: بەڵێ، یەکێک لە پاسەوانەکانی زیندان کچێک بوو بە ناوی “هیڤیدار” کە ٩ ساڵ ئەندام بوو. هەروەها پێشتر هەڵهاتبوو بەڵام دۆزرایەوە و گەڕایەوە. ئاماژەی بەوەشکردووە، دوای هەڵهاتنی قاچی ڕاستی شکاوە و کاستی پلاتینیۆمی لەسەر بووە. ئازارێکی زۆری هەبوو و ئیتر هیچ هیوایەکی نەبوو. پێی وتم ئەگەر دەرفەتێک هاتە پێشەوە، جارێکی تر هەڵدێت. وردە وردە پێکەوە پلانی هەڵهاتنمان دانا.
چۆن توانیت لەو دۆخە ڕزگارت بێت؟
خالد پورمحەممەدی: ڕۆژێک لە کاتی هێرشێکی ئاسمانی تورکیا بۆ سەر یەکێک لە بارەگاکانی نزیک، هەموو شتێک کەوتە پشێوی. ئێمەش سوودمان لەو ئاژاوەگێڕییە وەرگرت و لەگەڵ چەند کەسێکی دیکەدا لە ناوچەکە هەڵهاتین. چەند ڕۆژێک لە شاخ و دارستانەکاندا خۆمان حەشاردا و دوای بەرگەگرتنی چەندین سەختی، توانیمان بگەینە هێزەکانی “ئاسایش” لە پینجوین. ئێمەیان بردە ژوورەوە و بۆ هەڵسەنگاندنی دۆخەکە ڕایانگرتین.
دوای ئەوە چی ڕوویدا؟ چۆن گەڕایتەوە بۆ ئێران؟
خالد پورمحەممەدی: دوای ئەوەی دۆخەکە کەمێک سەقامگیر بوو و بە هەندێک هەماهەنگی، توانیم خۆم ڕادەستی ئێران بکەم، بەڕاستی نەمدەزانی چیم لێ دەکەن، بەڵام بە پێچەوانەی ترسەکانم، مامەڵەکە یاسایی و ڕێزدار بوو. پرۆسەی یاسایی تێپەڕی و دادگا بڕیاری بۆ دەرکردم، بەڵام لە کۆتاییدا بێتاوان بووم و توانیم بگەڕێمەوە بۆ ژیانی ئاسایی.
ئێستا کە ئاوڕێک لە دواوە دەدەیتەوە هەستت چۆنە؟
خالد پورمحەممەدی: هەست بە تاڵی دەکەم. زۆر تاڵ. لە خراپترین بارودۆخدا شەش ساڵ لە ژیانم لەدەستدا و لە خێزانەکەم و ژیانم و داهاتووشم جیا بوومەوە. بەڵام ئەمڕۆ هەوڵ دەدەم دووبارە بژیمەوە. من لە کبابێکی کەناری ڕێگا کار دەکەم. کاری قورسە، بەڵام جێگەی شەرەفە. تاکە داواکاریم لە گەنجان ئەوەیە کە بە بەڵێنی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان و گروپەکان فریو نەخۆن. پەنابەر و ئەوروپا و ژیانێکی باشتر بە شەڕ و فێڵ و چەک بەدەست نایەت.
