نوشته: فهیم تاشتکین/ترجمه از انگلیسی
کردهای عراق نگران‌اند ادامه تعقیب شبه‌نظامیان پ.ک.ک در اقلیم کردستان به حضور دائمی ترکیه و حرکتی برای از بین بردن منطقه خودمختارشان بیانجامد. میزان و گستردگی عملیات نظامی کنونی ترکیه علیه شبه‌نظامیان کرد ترکیه در اقلیم کردستان سبب ترس در اقلیم شده و اقلیم کردستان می‌تواند در آینده بخشی از برنامه‌های گسترده‌تر ترکیه در منطقه باشد.
اقلیم کردستان در طی سال‌ها به عملیات برون مرزی ترکیه علیه پ.ک.ک تن داده که با استفاده از مقرهای کوهستانی و برای بقای جنگ مسلحانه خود علیه آنکارا وارد اقلیم کردستان شده است. حزب دموکرات کردستان (پارتی)، نیروی حاکم در اقلیم کردستان، با پ.ک.ک روابط خوبی ندارد و تلاش کرده با ترکیه روابط گرم داشته باشد، در حالی که اتحادیه میهنی کردستان (یکتی)، دیگر حزب اصلی اقلیم، نسبت به پ.ک.ک انعطاف‌پذیر بوده است.
پارتی در حالی که تلاش می‌کند آنکارا را عصبانی نکند می‌گوید مسئله کرد در ترکیه بایستی به صورت سیاسی حل شود و پ.ک.ک نیز در اقلیم مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. اما اگر اظهارات رسمی را کنار بگذاریم، حملات نظامی توسعه‌طلبانه ترکیه از ماه ژوئن سبب بیم و تشویش در میان اعضای پارتی نسبت به اهداف نهایی ترکیه شده است. نگرانی‌ها از این نکته در حال افزایش است که حضور نظامی مداوم ترکیه به تضعیف اقلیم کردستان منجر شود، ارتباط زمینی آن با مناطق کردنشین سوریه را قطع کند و سرانجام وضعیت فدرالی اقلیم در عراق را از بین ببرد.
ترکیه فعالیت پ.ک.ک در داخل مرزهای خود را در سال‌های اخیر تا حد قابل‌توجهی کاهش داده است، هدف اول آن فلج کردن توانایی تحرک پ.ک.ک در مناطق حوزه مقرهایش است که از کوههای قندیل در مرز عراق-ایران، محل استقرار مراکز فرماندهی پ.ک.ک، و تا تمام مسیر مرز سوریه در غرب از جمله خاکورک، آواشین، گاره، زاب، متینا و هفتانین را شامل می‌شود.
ترکیه پس از ایجاد یک منطقه نسبتا امن در خاکورک در سال گذشته، اکنون به نظر می‌رسد به دنبال ایجاد یک منطقه امن از هفتانین و متینا تا زندیرا می‌باشد و سپس منطقه امن سوم از متینا تا کوههای کورازارو است که زاب و گاره را از هم جدا خواهد کرد. دو منطقه دیگر، دور از مرز نیز هدف ترکیه هستند: شنگال ایزدی‌نشین که آنکارا آن را قندیل دوم می‌نامد و کمپ مخمور در نزدیکی کرکوک که محل اسکان هزاران کرد کرد ترکیه است که در دهه نود میلادی از آن کشور گریختند.
ترکیه در سوریه به صورت علنی قصد دارد مناطق محصور اشغال کرده را به یک منطقه امن تبدیل کند که تا عمق 35 کیلومتری (22 مایلی) است و تمام مسیر رود دجله را شامل می‌شود که قبل از ورود به عراق بخش کوتاهی از مرز ترکیه-سوریه را تشکیل می‌دهد. آنکارا در شاحل شرقی رودخانه دجله می‌خواهد یک گذرگاه دوم مرزی به عراق باز کند که به اقلیم کردستان باز می‌شود و راه تل عفر و موصل را تحت نوعی کنترل نظامی ترکیه قرار می‌دهد. بغداد نیز در حالی که در روابط خود با اقلیم کردستان با احتیاط رفتار می‌کند، مانع این پروژه شده اما با به قدرت رسیدن مصطفی کاظمی، آنکارا باز هم این مسئله را روی میز قرار داد. در مجموع، تمام این برنامه‌ها و تحرکات سبب شده کردها بترسند اهداف ترکیه از عملیات پنجه که از سال گذشته به صورت مرحله به مرحله آغاز شد فراتر از نابودی پ.ک.ک باشد.
مراحل چهارم و پنجم با نام‌های پنجه عقاب و پنجه ببر به ترتیب در اواسط ژوئن آغاز شد و نیروهای ترکیه تا عمق 30 کیلومتری (19 مایلی) پیشروی کردند و 24 پایگاه و ایست بازرسی جدید ایجاد کردند و بدین ترتیب تعداد مراکز نظامی ترکیه در اقلیم کردستان به 50 مورد رسید.
هوشیار زیباری، عضو پارتی و وزیر خارجه سابق عراق، که از میزان حملات رنجیده شده بود، طی توئیتی نوشت: «مداخله نظامی اخیر ترکیه در اقلیم کردستان … یک تحول جدی ژئوپولیتیک است. شدت حملات هشدار‌دهنده می باشد. اظهارات رهبران ترکیه برای احیای ادعاهای تاریخی بر سر استان موصل حتی بیشتر نگران‌کننده است».
مصطفی شفیق، نویسنده و تحلیلگر سیاسی و یک پیشمرگه قدیمی، از جمله کسانی است که معتقد است اهداف ترکیه به تعقیب پ.ک.ک محدود نمی شود. او با اعلام این که سیاستمداران کرد اقدامات ترکیه را با دقت رصد می‌کنند به المانیتور گفت: «این نگرانی وجود دارد که ترکیه برای همیشه مستقر شود. یک چنین عملیات گسترده نظامی را نمی‌توان به خاطر حضور پ.ک.ک در منطقه توجیه کرد. هدف ترکیه محدود کردن فضای کردها تا حد ممکن است.».شفیق معتقد است ترکیه نمی‌تواند وضعیت کنونی اقلیم کردستان را تحمل کند حتی اگرچه در قانون اساسی عراق جنبه رسمی دارد و از هر ابزار و فرصتی برای از بین بردن آن استفاده خواهد کرد.
وی خاطرنشان ساخت: «ترکیه ممکن است در فرونشاندن تحرک پ.ک.ک در مناطق کوهستانی تا حدی موفق شود اما چریک‌ها می‌توانند به کوههای دیگر منتقل شوند. ترکیه نمی‌تواند همه کوه‌ها را کنترل نماید».
به گفته شفیق، اقدامات نظامی ترکیه از اقلیم کردستان تا سوریه و لیبی با تضعیف چهره آمریکا در منطقه صورت می‌گیرد. وی گفت: «خواه حضور ترکیه بلندمدت باشد یا نه به تحولات سیاست جهانی بستگی دارد. روسیه و ترکیه خلا ناشی از موارد نامطمئن سیاست آمریکا را پر می‌کنند که در دوره باراک اوباما شروع شد و در دوره ترامپ ادامه یافت. بی‌تفاوتی ترامپ به ترکیه امکان داد به میل خود رفتار کند. ممکن است اوضاع پس از انتخابات آمریکا تغییر یابد».
این تحلیلگر معتقد است طرح ترکیه برای داشتن یک مرز جدید که از اواکوی بگذرد با هدف از هم جدا کردن مناطق کردنشین به عنوان بخشی از استراتژی بزرگتر برای محاصره کردن کردهاست.او گفت: «طرح اواکوی جنبه‌های نظامی، استراتژیک و امنیتی دارد و فراتر از جنبه اقتصادی می‌باشد» و این طرح با هدف جدا کردن کردهای عراق و سوریه می‌باشد و می‌تواند سبب اعتراضاتی فراتر از اقلیم کردستان شود. نه تنها بغداد بلکه آمریکا این را تحمل نخواهد کرد. عراق و اقلیم کردستان عقبه جبهه آمریکا در استراتژی آمریکا برای ماندن در سوریه هستند.
شفیق، آنکارا وپ.ک.ک را مورد سرزنش قرار می‌دهد که مسئله کرد ترکیه را به مناطق دیگر تسری می‌دهند. وی می‌نویسد: «ترکیه و پ.ک.ک در طی سال‌ها بر راه حل نظامی تاکید کرده‌اند که برای کردها و ترک‌ها سودی نداشته است. اگر ترکیه راه حلی را در پیش می‌گرفت که به سود هر دو طرف باشد، اکنون در صحنه بین‌الملل موقعیت بهتری می‌داشت. سیاست پ.ک.ک نیز که به ترکیه بهانه عملیات نظامی می‌دهد، حداقل همانند رویکرد ترکیه خطرناک و اشتباه بوده است. پ.ک.ک به کردها در ترکیه و عراق زیان رسانده است».
اقدامات ترکیه در سوریه سبب خصومت با کردها شد. این به کجا خواهد انجامید؟ آنها می‌توانند کردها را تضعیف کنند اما نمی‌توانند ریشه‌کن سازند. کردها امروز در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند توازنی در خاورمیانه ایجاد کنند. درست است دولت نیستند اما نقش آنان نیز است. سیاست ترکیه سبب بروز مشکلاتی جدی در داخل و صحنه بین‌الملل خواهد شد.
فشار نظامی ترکیه سبب می‌شود حکومت اقلیم کردستان بیشتر به بغداد نزدیک شود. همچنین، کاظمی با کردها روابط خوبی دارد و برای احیای دولت عراق نیازمند اقلیم کردستان است و این او را از بازی مورد نظر ترکیه دور می‌سازد. همچنین، کردها معتقدند شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی برای حفظ نفوذشان به آنان کمک خواهد کرد.
