پس از سفر اخیر «خلوصی آکار»، وزیر دفاع ترکیه به عراق، و دیدار با مقامات بغداد و اربیل، گمانه‌زنی‌ها درباره عملیات ترکیه در منطقه سنجار بیشتر شده است. اردوغان نیز در پاسخ به سوال خبرنگاران در این زمینه از دادن تاریخ قطعی اجتناب کرده و در عین حال از احتمال وقوع چنین عملیاتی سخن به میان آورده است. رسانه‌های نزدیک به حکومت در ترکیه نیز از آمادگی برای حمله به سنجار سخن گفته‌اند. برخی محافل، عملیات گارا را مقدمه‌ای برای عملیات ارتش ترکیه در منطقه سنجار می‌دانند. ترکیه از توافق سنجار که خروج شبه‌نظامیان پ‌ک‌ک و نیز نیروهای حشد الشعبی را الزام آور کرده و بر جایگزین شدن نیروهای حکومت مرکزی و اربیل در آن منطقه تاکید می‌کند، حمایت می‌نماید.
با این حال پ‌ک‌ک تاکنون حضور نظامی‌خود در این شهر را به طرق مختلف تداوم بخشیده است. برخی سران حکومت محلی در اقلیم کردستان مدعی همکاری میان پ‌ک‌ک و حشدالشعبی شده‌اند. برخی رسانه‌های نزدیک به حزب دمکرات کردستان عراق مدعی شده‌اند که نیروهای یگان‌های مقاومت سنجار (YBS) وابسته به پ‌ک‌ک، به نیروهای حشدالشعبی پیوسته‌اند. این اقدام در راستای مخفی‌کاری نیروهای پ‌ک‌ک تحلیل شده است. گفته شده است که 1500 شبه‌نظامی یزیدی به هنگ 80 از حشدالشعبی پیوسته است. پس از عملیات ترکیه در گارا، حشدالشعبی با افزایش تعداد نیروهایش در سنجار به حضور خود در این منطقه استحکام بیشتری بخشیده است. تا جایی که تعداد نیروهای این گروه نظامی متحد جمهوری اسلامی در سنجار از 12 هزار به 20 هزار نفر رسیده است. مقامات حشدالشعبی در سنجار نسبت به هرگونه اقدام نظامی ترکیه در این منطقه هشدار داده‌اند. و از دستور بغداد برای مقابله با هرگونه اقدام تجاوزکارانه ترکیه سخن گفته‌اند. پیش‌تر نیز «هادی العامری» و سران حشدالشعبی از اطلاع خود در باب زمینه‌سازی‌های ترکیه برای انجام عملیات در سنجار سخن گفته و نسبت به انجام آن هشدار داده بودند. سفر عبدالعزیز ابو فدک به سنجار در روزهای اخیر نیز حاوی پیامی جدید دایر بر جدیت حشدالشعبی در زمینه مقابله با حمله ترکیه است. خبرهایی از ارسال 8 هزار نیروی ارتش عراق به منطقه سنجار به دستور الکاظمی نیز به گوش می‌رسد.
اخیرا حمله‌ای موشکی به پایگاه نیروهای آمریکایی در اربیل انجام شده است. حمله‌ای که نیروهای نزدیک به مقاومت (گروه سرایای اولیا الدم) مسولیت انجام آن را پذیرفته‌اند. برخی محافل، حمله اخیر به اربیل را در کنار پیام هشدارآمیز به آمریکا، پیام هشدار‌آمیزی به اربیل در زمینه همکاری با ترکیه در عملیات نظامی در گارا می‌دانند. حمله اخیر تهدیدی هشدارآمیز از جانب نیروهای متحد ایران در مورد حمله به سنجار بوده است.
پس از عملیات گارا و نزدیک شدن حضور نظامی ترکیه در شمال عراق به حوزه نفوذ جمهوری اسلامی، ناظران شاهد بروز اختلاف نظرات و تضاد منافع میان دو کشور بوده‌اند. در حالی که ترکیه به دنبال افزایش نفوذ دولت مرکزی و حکومت محلی کردستان عراق در منطقه سنجار می‌باشد، ایران از تقویت قدرت حکومت مرکزی به بهای خروج حشدالشعبی از آن مناطق استقبال نمی‌کند. چرا که حضور نیروهای حشد الشعبی در سنجار برای دسترسی ایران به مرز سوریه از طریق عراق دارای اهمیت بسیاری است. این در حالی است که حکومت جدید آمریکا نیز مانند حکومت ترامپ نگاه مثبتی به حضور و قدرت گیری پ‌ک‌ک در شمال عراق ندارد. تا پیش از این حضور نظامی ترکیه در شمال عراق به دلیل عدم ایجاد تهدیدی جدی در قبال منافع حیاتی جمهوری اسلامی در عراق با واکنش جدی ایران روبرو نشده بود. اما حمله ترکیه به سنجار که می‌تواند تهدیدی برای حضور نیروهای حشدالشعبی در شمال غرب عراق و اتصال محور مقاومت به مرزهای سوریه باشد، تهدیدی برای منافع حیاتی جمهوری اسلامی در عراق محسوب می‌شود. تا چند روز ایران ترجیح داده بود نگرانی خود از اقدامات ترکیه در شمال عراق را در پشت پرده ابراز کند. اما با نزدیک شدن ترکیه به مرزهای عراق و سوریه، جمهوری اسلامی از طریق متحدان خود در عراق پیام هشداری به ترکیه صادر کرده است. اقدامات و موضع گیری‌های اخیر نیروهای نزدیک به ایران در عراق را باید پیام ضمنی ایران به ترکیه تلقی کرد. برخی‌ها معتقدند که ایران از طریق نیروهای حشدالشعبی در شمال عراق به دنبال محدود کردن گسترش نفوذ ترکیه در شمال عراق است. البته اظهارنظر اخیر سفیر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر لزوم خروج نیروهای ترکیه ای از شمال عراق واکنش مستقیم دولت ترکیه را برانگیخت و وزارت خارجه کشورمان نیز سفیر ترکیه را در مقابل برای ادای توضیحات فراخواند.
عزم نیروهای متحد ایران در زمینه مخالفت با عملیات نظامی ترکیه در سنجار و ورود عنصر جدیدی در معادلات میدانی، قابلیت مانور ترکیه را محدودتر خواهد کرد. امکان این که ترکیه بخواهد با نیروهای تحت امر دولت مرکزی (حشدالشعبی) وارد درگیری شود ضعیف است. چرا که در کنار هزینه‌های جانی و مادی، می‌تواند واکنش‌های جدی بین المللی را برانگیخته و ترکیه را تحت فشارهای شدید جهانی قرار دهد. یکی دیگر از موانع جدی موجود در برابر عملیات نظامی ترکیه در سنجار وقوع قتل عام یزیدی‌ها (توسط داعش در سال‌های قبل) در این منطقه و حساسیت جدی افکار عمومی غربی در این زمینه است که هرگونه عملیات نظامی توسط ترکیه را بدل به اقدامی پرهزینه خواهد کرد.
اما عدم توفیق در عملیات اخیر حساب‌های اردوغان در داخل را تا حد زیادی نقش بر آب کرده است. حال برخی مخالفانِ حکومت در داخل معتقدند که ناکامی اخیر در عملیات گارا که به کشته شدن 13 گروگان منجر شد ممکن است جایگاه خلوصی آکار وزیر دفاع فعلی و یکی از نزدیکان اردوغان را نیز زیر سوال ببرد. چرا که ممکن است فردی برای فاجعه کشته شدن گروگان‌ها و نیز عدم توفیق در عملیات قربانی شود. با این حال تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که اردوغان یکی از نزدیکترین همراهان خود در میان نیروهای مسلح را به‌راحتی قربانی نخواهد کرد. از سوی دیگر برخی‌ها اتفاق اخیر (کشته شدن گروگان‌ها) را فرصت مناسبی برای افزایش فشارها به حزب دمکراتیک خلق‌ها دانسته و به دبنال افزایش محدودیت‌ها برای گروه‌های کردی هستند.در همین راستا به فاصله اندکی پس از تایید خبر کشته شدن 13 گروگان ترکیه‌ای، نیروهای امنیتی اقدام به دستگیری بیش از 718 تن از اعضای حزب کردی دمکراتیک خلق‌ها در مناطق شرقی ترکیه کردند. این اقدام آخرین حلقه از زنجیره اقدامات حکومت برای مشروعیت‌زدایی از حزب دمکراتیک خلق‌ها و حرکت کردی در ترکیه است. به‌نظر می‌رسد کشته شدن 13 گروگان در روزهای اخیر فرصت مناسبی به حکومت و رسانه‌های وفادار به آن داده تا به بی اعتبارسازی حزب دمکراتیک خلق‌ها بپردازند. در روزهای اخیر فشارها بر این حزب به شدت افزایش یافته و قدمی دیگر در راستای تابوسازیِ هرگونه همکاری با آن برداشته شده است.
منبع: اندیشکده جریان
