با مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا به طور رسمی و کاهش احتمال به نتیجه رسیدن اعتراض تیم ترامپ، باید گفت که روزهای ترامپ در کاخ سفید به شماره افتاده و پیروزی نهایی بایدن بیش از پیش قوت گرفته است. به جرات می‌توان گفت که میلیاردها نفر در سراسر جهان با بیم و امید حساس‌ترین انتخابات آمریکا در دهه‌های اخیر را دنبال کردند. دوستان، دشمنان و رقبای آمریکا همه می‌خواهند بدانند که سیاست خارجی آمریکا در چهار سال آینده چگونه خواهد بود. به خصوص با رویکرد خاص ترامپ، درگیری با همه متحدان و خروج از افغانستان و کاهش نیروها در سوریه و لغو تعهدات بین‌المللی آمریکا.
چهار کشوری که در چهار سال گذشته بیشترین چالش را با سیاست‌های آمریکا داشتند، مواضع متفاوتی در این زمینه دارند. چین و ایران خواهان رفتن ترامپ و روسیه و ترکیه که رهبرانشان دارای رابطه شخصی با رئیس جمهور آمریکا هستند، ماندن او را ترجیح می‌دهند. هرچند که موضع این 4 کشور نیز نسبی است و به رفتار بایدن بستگی دارد و نوع رابطه آنها با آمریکا و مذاکره با این کشور، هنوز مبهم است.
اما کردها چگونه به نتایج انتخابات آمریکا نگاه می‌کنند؟ باید گفت خوی معامله‌گری ترامپ به پاشنه آشیل کردها و نقطه قوت اردوغان تبدیل شده است. ترامپ کردها را در سوریه رها کرد و اردوغان از فرصت استفاده نمود و سوریه را اشغال کرد و گروه‌های کُردی که نیروی نیابتی آمریکا در سوریه بودند، شکست خوردند. عقب‌نشینی ترامپ از کردستان سوریه که به هجوم ترکیه انجامید، نتیجه یک تماس تلفنی و معامله ترامپ و اردوغان بود. از این رو شکست ترامپ یقینا خبر خوبی برای اردوغان نخواهد بود. از سویی بایدن دارای مواضع صریح‌تری در قبال کردهاست و برای دفاع از آنها مصمم‌تر است و از سوی دیگر دو برنامه احتمالی اردوغان برای حمله بیشتر به کردهای عراق و سوریه، در غیاب ترامپ با چالش مواجه خواهد شد. فعلا ترکیه انتخاب بایدن را تبریک نگفته است. البته فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه بدون تبریک گفتن به بایدن به مناسبت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاکید کرد که ترکیه به کار خود با دولت جدید ایالات متحده ادامه خواهد داد. بایدن، پیش بایدن در دیدار با شورای سردبیری روزنامه نیویورک‌تایمز گفته بود که اگر رییس جمهور شود با حمایت از مخالفان داخلی اردوغان، به حکومت او در ترکیه پایان خواهد داد؛ البته نه با کودتا بلکه از راه دموکراتیک انتخابات!
بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا که به ترامپ نزدیک است، در مقاله‌ای نوشته که جو بایدن بهترین رئیس جمهور آمریکا برای کردها خواهد بود. اما باید دید که آیا در نهایت نیاز به ادامه همکاری با آنکارا و بغداد وی را مجبور می‌کند تعهد خود را نسبت به کردها کاهش دهد یا خیر؟ اغلب ناظران هشدار می‌دهند که ترکیه برای حمله مجدد به مناطق تحت کنترل کردها در سوریه آماده می‌شود. با حضور بایدن در کاخ سفید انتظار می‌رود واشنگتن از یک دستور کار مشخص در خاورمیانه پیروی و دیبلماسی بی‌برنامه و توئیتری ترامپ را کنار بگذارد. بایدن پیشتر نیز در قبال سرکوب کردها توسط صدام، موضع منفی گرفته بود. مهمترین نمایش حمایت بایدن از کردها در کردستان عراق در دسامبر 2002 اتفاق افتاد، هنگامی که وی به همراه سناتور چاک هیگل، از اقلیم بازدید کرد. با عبور از کردستان مرز ترکیه، تور بایدن با سخنرانی در پارلمان کردستان در اربیل به اوج خود رسید، جایی که پس از استقبال گرم، مردم محلی به او گفتند: «آنچه هر کودک کرد می‌آموزد این است: کوه‌ها تنها دوست ما هستند» بایدن، كه كردستان عراق را «لهستان خاورمیانه» می‌دانست، قول حمایت واشنگتن از دولت اقلیم كردستان (KRG) را داد و گفت «كوه‌ها تنها دوستان شما نیستند».
نباید فراموش کرد که در حالی که کردها از تغییر ساختار سیاسی در عراق رضایت خواهند داشت، بقیه کشور دچار هرج و مرج می‌شود و ترس بایدن نیز به همین دلیل است. به همین دلیل در مقطعی، بایدن همراه با لزلی گلب (Leslie Gelb)، پیشنهاد واگذاری قدرت به سه دولت منطقه‌ای – عرب سنی، عرب شیعه و کرد- را ارائه داد. بایدن طرح خود را به عنوان پذیرش realpolitik معرفی و ادعا کرد که «قانون اساسی عراق، در واقع، از قبل ساختار فدرال و روشی را برای تقسیم استان‌ها به دولت‌های منطقه‌ای فراهم کرده است» و همچنین اظهار داشت که «همه چیز در عراق به سمت تجزیه پیش می‌رود. هر جامعه‌ای، اگر فقط به عنوان آخرین چاره مطرح باشد، از فدرالیسم حمایت می‌کند». یکی از توجیهات بایدن و گلب برای این نوع فدرالیسم این بود که «کردها از استقلال 15 ساله خود دست نخواهند کشید»، که هرگونه بازگشت به یک دولت متمرکز را رد می‌کند.
جیمز جفری، سفیر آمریکا در عراق (2012- 2010) که اکنون به عنوان نماینده ویژه دولت ترامپ در سوریه فعالیت می‌کند ، معتقد است بایدن سرمایه‌گذاری دیپلماتیکی در عراق کرده است. جفری گفته که روابط وی با [نخست وزیر عراق نوری المالکی] اغلب سنگین بود، اما بایدن روابط بسیار گرمی با کردها از جمله جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق و مسعود بارزانی رئیس وقت دولت اقلیم کردستان برقرار کرد. دوستی بایدن و بارزانی نزدیک به بیست سال پیش بر می‌گردد. به گفته بن رود ، معاون مشاور امنیت ملی در زمان اوباما، بایدن حتی نام همه نوه‌های بارزانی را آموخت. بایدن علی‌رغم روابط شخصی خود با بارزانی، هرگز از مبارزات بارزانی برای استقلال اقلیم کردستان از عراق حمایت نکرد. در عوض، بایدن خواستار «همکاری نزدیک بین دولت عراق و دولت اقلیم کردستان (KRG) برای تقویت وحدت سیاسی و ثبات اقتصادی شد».
در اواخر سال 2017، بایدن آرزو کرد که «کاش ایالات متحده می‌توانست کارهای بیشتری برای کردها انجام دهد». وقتی از او سوال شد که چرا وی به عنوان معاون رئیس جمهور بیشتر به نفع کردها کار نکرد، او پاسخ داد: «ترکیه». همچنین بایدن در اکتبر 2019، هنگامی که خروج نیروهای آمریکایی از مناطقی از مرزهای شمالی سوریه آغاز شد، حمایت همه جانبه‌تری از شرکای کُرد آمریکایی ارائه داد. بایدن نوشت که ترامپ «نیروهای دموکراتیک سوریه را فروخت – کردها و اعراب شجاعی که برای شکستن خلافت داعش با ما جنگیدند – و ترامپ به یک متحد محلی اصلی خود در مبارزه با تروریسم خیانت کرد». آنتونی بلینکن، مشاور ارشد سیاست خارجی کارزار ریاست جمهوری بایدن، نیز از عدم حضور آمریکا در سوریه و کنار گذاشتن کردها ابراز تاسف کرد. لذا مشخص است که مواضع بایدن حداقل در بخش اعلانی، حمایت از کردها است.
اما نباید فراموش کرد که دومین برنامه اردوغان حمله به مقرهای اصلی و مراکز فرماندهی پ.ک.ک در کوهستان قندیل است. حضو موفق پهپادهای ترکی بیرقدار در جنگ قره‌باغ و ناتوانی ارمنی‌ها در دفاع موثر، اردوغان را به صرافت تکرار این تجربه در قندیل انداخته است. دقیقا به همین دلیل است که احتمالا ترکیه از پیروزی بایدن راضی نیست؛ زیرا بایدن در مقابل تحرکات ترکیه مقاومت و مخالفت بیشتری خواهد داشت.
اوج گرفتن اختلافات میان حزب دموکرات کردستان و پ.ک.ک در هفته‌های اخیر که به مرز درگیری نظامی رسیده، نمی‌تواند از سیاست ترکیه و فشارهای آن برکنار باشد. این عملیات که مستلزم پیشروی در عمق خاک عراق است، بدون چراغ سبز آمریکا امکان‌پذیر نیست و رئیس جمهور ترکیه امید زیادی به کسب موافقت ترامپ بسته بود. با این وصف با رفتن ترامپ دستکم در کوتاه‌مدت احتمال حمله ترکیه به این دو بخش کردستان به حداقل می‌رسد و این بهانه خوبی برای کردهاست تا از رفتن ترامپ خوشحال شوند. مضاف بر کردهای ترکیه و سوریه، کردهای عراق و در راس آنها حزب دموکرات نیز از آمدن بایدن منتفع می‌شوند. کسی که در دوران اوباما روابط نزدیکی با آنها داشت و از حمایت‌های آشکار و بی‌پرده دریغ نمی‌کرد.
این مواضع کافی بود تا دولت اردوغان متقاعد شود که بایدن به طور غیرقابل قبولی طرفدار کُردها و در نتیجه ضد ترکیه است. آنکارا هنگامی که اوباما، بایدن را به عنوان معاون خود در سال 2008 انتخاب کرد وی را به عنوان «دشمن ترکیه» توصیف کردند. نه تنها به دلیل حمایت از کردها، بلکه یونانی‌گرایی و طرفداری از ارمنی‌ها توسط بایدن، مورد توجه آنها قرار داشت.
