آینده کردها بیش از هر چیز به پایان دادن به بهرهبرداری سیاسی از تروریسم و تمرکز بر حقوق قربانیان وابسته است؛ در غیر این صورت، چرخه خشونت همچنان ادامه خواهد یافت.
بیش از چهار دهه فعالیت مسلحانه پکک و شاخههای آن در خاورمیانه، خشونت، افراطیگری و بیثباتی را در مناطق کردنشین گسترش داده است. این گروهها با اقدامات تروریستی، فریب جوانان و نوجوانان و سوءاستفاده از آرمانخواهی و عدالتطلبی زنان کرد، نه تنها دستاوردی برای کردها نداشتهاند، بلکه هزاران غیرنظامی در ایران، عراق، ترکیه و سوریه قربانی عملیات آنها شدهاند.
از جمله بیش از ۷۰۰ شهروند ایرانی قربانی، ۸۶ درصد آنان کردهای اهل سنت بودهاند. استفاده سازمانیافته از کودکان بهعنوان سرباز، توزیع مواد مخدر، ایجاد گروههای خشونتآمیز در اروپا، اعمال خشونت علیه زنان و باجگیری اقتصادی تنها بخشی از کارنامه سیاه پکک، پژاک و شاخههای وابسته به آنهاست.
نقش اروپا و سازمانهای بینالمللی
با وجود این جنایات، برخی دولتهای غربی و سازمانهای بینالمللی نه تنها مسئولیت لازم را در قبال قربانیان ترور برعهده نگرفتهاند، بلکه زمینه فعالیت و مشروعیتسازی برای این گروهها را فراهم کردهاند. اروپا بر خلاف ادعای حقوق بشری، این گروهها را بهعنوان ابزار علیه کشورهای منطقه استفاده کرده است.
سران پژاک و برخی گروههای مسلح کرد، در اروپا زندگی میکنند، رسانه و شبکه دارند و برنامههای تجمعی خود را برگزار میکنند.
شبکه توزیعی پکک در خاورمیانه
امروز پکک دیگر صرفاً یک گروه متمرکز در ترکیه نیست. شاخههای آن در عراق، سوریه و ایران فعالاند. پژاک در ایران، قسد در سوریه و ساختارهای مشابه در عراق، عملاً بازوهای پراکنده همان سازمان مرکزی هستند.
با وجود اینکه پکک در فهرست گروههای تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد، دفاتر و نشستهای آن آزادانه در خاک همین کشورها برگزار میشوند. این تناقض نشان میدهد تروریسم برای قدرتهای بزرگ بیش از تهدید امنیتی، ابزاری ژئوپلیتیک است.
قربانیان واقعی پکک
پکک و شاخههایش مدعی دفاع از کردها هستند، اما واقعیت میدانی خلاف این ادعاست. بیشترین قربانیان عملیات آنها کردهای اهل سنت بودهاند. کودکان کرد با اجبار یا فریب جذب پکک و پژاک شده و بهعنوان سرباز مورد بهرهکشی قرار گرفتهاند. زنان و دختران کرد نیز تحت خشونت، سوءاستفاده جنسی و محرومیتهای شدید قرار گرفتهاند.
در ایران، مناطق کردنشین یکی از کمترین شاخصهای توسعه را دارند. سالها درگیری، ترور و آدمربایی باعث شده نگاه امنیتی به این مناطق غالب شود و توسعهمحوری کمرنگ بماند.
بهرهبرداری قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای
دولتهای منطقهای و فرامنطقهای غالباً با نگاهی فرصتطلبانه به پکک و شاخههای آن نگریستهاند. آمریکا همزمان با تلاش برای صلح میان ترکیه و پکک، از طریق سناتورها و هدایت پژاک علیه ایران نقش داشته است. برخی گزارشها از بهرهگیری مستقیم و غیرمستقیم اسرائیل از شاخههای وابسته به پکک برای اقدامات تروریستی علیه ایران خبر دادهاند.
این سیاستهای دوگانه قربانیان را نادیده گرفته و چرخه خشونت را تداوم بخشیده است.
بیعملی نهادهای بینالمللی
سازمان ملل، شورای امنیت و نهادهای حقوق بشری هنوز واکنش جدی به جنایات علیه غیرنظامیان نشان ندادهاند. دیوان کیفری بینالمللی رهبران پکک را تحت تعقیب قرار نداده است. سازمانهای بینالمللی نیز تنها به گزارشهای پراکنده بسنده کردهاند. این بیعملی باعث شده قربانیان سالها بدون عدالت باقی بمانند.
صدها جوان در ساختار پکک ناپدید شدهاند و خانوادههای آنها هنوز در بیخبری هستند.
وضعیت شاخهها و آینده صلح
اعلام عبدالله اوجالان درباره خلع سلاح جدی گرفته نشد. قسد در سوریه به بازوی آمریکا بدل شده، با نظام جدید سوریه اختلاف دارد و مرکزیتگرایی جولانی را نمیپذیرد. پژاک نیز به اسرائیل نزدیک شده و سلاح خود را زمین نمیگذارد. اخیراً اقدامات تروریستی در غرب و شمالغرب ایران از سر گرفته شده است.
شاخههای پراکنده پکک بیش از رهبر زندانیشان، تابع قدرتهای خارجی هستند. آینده صلح پایدار کردی بسیار مبهم است.
نقش فعالان حقوق بشر و سازمانهای مردمنهاد
فعالان حقوق بشر بر این باورند که دولتها باید نگاه ابزاری به این گروهها را کنار بگذارند و مسئولیت خود را در قبال قربانیان بپذیرند. سازمانهای بینالمللی باید پروندههایی چون استفاده از کودکان سرباز، خشونت علیه زنان و کشتار غیرنظامیان را جدی پیگیری کنند. سازمانهای مردمنهاد نیز میتوانند نقش کلیدی در مستندسازی نقض حقوق بشر و حمایت از قربانیان ایفا کنند.
قربانیان در مرکز توجه
پکک و شاخههایش به جای نمایندگی مطالبات کردها، مانعی جدی در مسیر توسعه و امنیت آنان شدهاند. قربانیان، به ویژه زنان، کودکان و کردهای اهل سنت، در سکوت جامعه جهانی رها شدهاند. آینده کردها وابسته به پایان بهرهبرداری سیاسی از تروریسم و توجه به حقوق قربانیان است. در غیر این صورت، چرخه خشونت ادامه خواهد یافت و قربانیان بیشتری بر جای خواهد ماند