سارینا مورادخانی بەهۆی کێشەی بنەماڵەیی و جیابوونەوە بڕیاریدا بچێتە ناو گروپی چەکداری دیموکرات
لە جیهانی هاوچەرخدا گەنجان بە تایبەت لە کۆمەڵگا زەبرلێدراوەکاندا ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا دەبنەوە کە دەتوانن ببنە هۆی لادانی کۆمەڵایەتی و پەیوەستبوون بە گروپە چەکدارەکانەوە. یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکانی ئەم پرۆسەیە زەبر و زەنگی خێزانییە، کە دەتوانێت ببێتە هۆی قەیرانی ناسنامە و ناڕازیبوونی قووڵ لە هەرزەکاران و گەنجاندا. خێزان وەک یەکەم دامەزراوەی کۆمەڵایەتی ڕۆڵێکی یەکلاکەرەوە دەگێڕێت لە داڕشتنی کەسایەتی و تێڕوانینی تاک. بەڵام لەو کاتەدا کە ئەم دامەزراوەیە خەریکە لەیەکتر دەڕوات یان تووشی کێشەی جددی دەبێت، ڕەنگە گەنجان بۆ دۆزینەوەی ناسنامە و ئامانجی خۆیان پەنا ببەن. پەیوەست بوون بە گروپە چەکدار و توندڕەوەکان، وەک چارەسەرێکی نەشیاو، دەتوانێت هەندێک سەرنجڕاکێشی بۆ ئەوان هەبێت. چیرۆکی سارینا مورادخانی، ژنێکی گەنج کە بە هۆی کێشەی بنەماڵەیی و نەبوونی پشتیوانی سۆزداریەوە پەیوەندی بە گرووپی چەکداری دیموکراتەوە کردووە، نموونەیەکی سەرەکی ئەم دیاردەیە. ئەم چیرۆکە نیشان دەدات کە چۆن زەبر و زەنگی خێزانی کاریگەری قووڵ و نەرێنی لەسەر چارەنووسی گەنجان و هەڵبژاردنەکانیان هەیە لە جیهانی پڕ لە گێژاوی ئەمڕۆدا.
هاوسەرگیری زۆرەملێ دیاردەیەکی کۆمەڵایەتییە کە لە زۆرێک لە کۆمەڵگاکاندا بەدی دەکرێت، بەتایبەتی لەو ناوچانەی کە هەندێک نەریت و کولتوور زاڵن. ئەم جۆرە هاوسەرگیرییە بەزۆری بەبێ ڕەزامەندی تاک و لەسەر بنەمای فشارە خێزانییەکان، کۆمەڵایەتی، یان کولتوورییەکان ئەنجام دەدرێت. ئەم دیاردەیە دەتوانێت کاریگەری قووڵ و نەرێنی لەسەر ژیانی ژنان هەبێت و لە هەندێک حاڵەتدا ببێتە هۆی پەیوەستبوونیان بە گروپە چەکدارەکان یان توندڕەوەکانەوە. لەو بارودۆخانەدا کە ژنان لەژێر فشاری کۆمەڵایەتی و خێزانی تونددان، دەکرێت پەیوەستبوون بە گروپە چەکدارەکانەوە وەک چارەسەرێک بۆ دەربازبوون لە بارودۆخی ئێستا یان بە دوای ناسنامەیەکی نوێدا سەیر بکرێت. چونکە پەیوەست بوون بە گروپێکی چەکدارەوە ڕەنگە هەستێک بە ژنان بدات کە کۆنترۆڵی زیاتریان بەسەر ژیانی خۆیاندا هەبێت و بتوانن کاریگەرییان لەسەر چارەنووسی خۆیان هەبێت، هەروەها بۆ هەندێک لە ژنان، پەیوەستبوون بە گروپە چەکدارەکانەوە ڕەنگە وەک ڕێگەیەک بۆ ڕزگاربوون لە توندوتیژی خێزانی یان بارودۆخی ژیانی سەخت سەیر بکرێت. ئەم بڕیارە ڕەنگە بەهۆی بێزاری و نەبوونی بژاردەی دیکەوە بێت.
سارینا مورادخانی، لە دایکبووی ساڵی 1380ی هەتاوی لە شاری سنە، بە هۆی کێشەی بنەماڵەیی و تەڵاقەوە بڕیاری داوە پەیوەندی بەو گرووپە چەکدارییە دێموکراتەوە بکات. چیرۆکەکە بەم شێوەیە دەڕوات. دوای ئەوەی کێشە لەگەڵ هاوسەری یەکەمیدا دروست بوو، دەستبەجێ خێزانەکە بە پێشنیاری پیاوێک ڕازی بوون کە نزیکەی ١٥ ساڵ لە سارینا گەورەتر بوو – بەهۆی باری داراییەوە – بە پێچەوانەی خواستی ئەوەوە. دوای پێشنیار کردن بۆ ژنی دووەم، وەک وتاری جیابوونەوە لە ژنی یەکەم؛ تازە بڵاوکرابووەوە و ئەو دوو هاوسەرە دەبوو تا سێ مانگ چاوەڕێ بکەن؛ هاوکات، داواکارەکەی خاتوو مورادخانی بەهۆی ڕووداوی ئۆتۆمبێلەوە خەوێندرا. لەم نێوەندەدا و بە لەبەرچاوگرتنی ناڕازیبوونی خاتوو مورادخانی لە زەواجی زۆرەملێ، لە ڕێگەی ئینستاگرامەوە کەسێک بە ناوی قادر حوسێن پوور ئەندامی گرووپی دێموکرات ناسی. بەهۆی کێشە و ناکۆکی، دەرفەتی هەڵهاتنی قۆستەوە و لە ساڵی ١٤٠٢ هەتاوی بە شێوەیەکی نایاسایی سنووری بەزاند و بوو بە ئەندامی گروپی چەکداری دیموکرات. ئەو پیاوە توانیویەتی بڕوات دوای ئەوەی خێزانەکەی چوار جار سەردانی بارەگای گروپەکەیان کرد. خاتوو مورادخانی پۆلی 10ی ئامادەیی تەواو کردووە و لە ئێستادا ئارایشتگایە.
پرسیار: خاتوو مورادخانی تکایە هەر لەسەرەتاوە چیرۆکی ژیانی خۆتمان بۆ بگێڕەوە. بۆچی ژنێکی تەمەن ٢٢ ساڵ دەچێتە ناو گروپێکی چەکدارەوە؟ چ کێشەیەکت هەبوو؟ چەند زانیاریتان لەسەر شەڕ و حیزبی دێموکرات هەبوو؟
سارینا مورادخانی: من لە ساڵی ١٣٨٠ی هەتاوی، لە شاری سنە لە دایک بووم. خێزانەکەم لە ڕووی داراییەوە چینی مامناوەند بوون، بەڵام لە ڕووی کولتوورییەوە زۆر نەریتی و توند بوون. تا پۆلی دەیەم خوێندوومە و دواتر بەهۆی بارودۆخی ژیان و زەواجکردنی زۆرەملێ وازم لە خوێندن هێنا. هەمیشە حەزم دەکرد ئارایشتکار بم و وردە وردە لێهاتووییم لەم بوارەدا بەدەستهێنا. لە تەمەنێکی گەنجیدا هاوسەرگیریم کرد، بەڵام بەداخەوە ژیانی هاوسەرگیریم هەر زوو دابەزی بۆ ناکۆکی. ئێمە یەکگرتوو نەبووین و زۆری نەخایاند کۆتاییمان بە جیابوونەوە هێنا. ئەو شەوەی لە دادگا گەڕامەوە، تەنانەت شتەکانم نەکردبووەوە، خێزانەکەم دەستیان کرد بە باسکردنی داواکارێکی نوێ! لە کاتێکدا هاوسەرگیری یەکەمیش بە زۆر بەسەریاندا هاتبوو، بەڵام من تووشی تێکچوونێکی سۆزداری توند بووم. داواکارە نوێیەکە نزیکەی ١٥ ساڵ لە من گەورەتر بوو، بەڵام لەبەر ئەوەی لە ڕووی داراییەوە دەوڵەمەند بوو، خێزانەکە بەبێ ئەوەی پرسیار لە بۆچوونی من بکەن، گوتیان کە پێویستە هاوسەرگیری لەگەڵ بکەم. هێشتا لە شۆکدا بووم بەهۆی تەڵاقەوە، لە ڕووی دەروونییەوە ئامادە نەبووم، بەڵام کەس لە دۆخی من تێنەدەگەیشت. تەنها هەوڵیان دەدا بە زۆر هاوسەرگیریم بکەن! سەبارەت بە ئەندامێتی، پێویستە ئەوەش بڵێم کە من تەنها بۆ دەربازبوون لە هاوسەرگیری زۆرەملێ پەیوەندیم بە دیموکراتەوە کردووە!
پرسیار: کەواتە بڕیارەکە بە تەواوی لەلایەن خێزانەکەتەوە دراوە؟
سارینا مورادخانی: بەڵێ بە ڕەهایی. باوکم دەیگوت ئێستا کە جیابوویتەوە نابێت دەرفەتەکە لەدەست بدەیت. دایکم و خوشکەکانم هەمان بۆچوونیان هەبوو. خۆمم ناچار کرد بێدەنگ بووم، بەڵام دڵم پڕ بوو لە دژایەتی. لە لایەکی ترەوە بەو پێیەی هێشتا ڕێوڕەسمە ئاینییەکانم تەواو نەبوون، بڕیارماندا سێ مانگ چاوەڕێ بکەین تا هاوسەرگیری فەرمی ئەنجام بدرێت. بەڵام وەک ئەوە وابوو خودا بیەوێت چانسێکی ترم هەبێت. ئەو بەڕێزە تووشی ڕووداوێک بوو و لە نەخۆشخانە خەوێندرا. ئەم دواکەوتنە دەرفەتی هەڵاتنی پێبەخشیم. واتە توانیم بیر لە بژاردەی هەڵهاتن بکەمەوە. بڕیارێکی هەڵەم دا، بەڵام لە ژێر فشاری خێزانیی جددیدا بووم. کەس لێم تێنەگەیشت.
پرسیار: ئایا لەم ماوەیەدا بوو کە لەگەڵ گروپی دیموکرات ئاشنا بوویت؟
سارینا مورادخانی: بەڵێ بەتەواوی. لەو ماوەیەدا کە هەستم بە تەنیایی زۆر دەکرد، لە ئینستاگرام کەسێکم ناسی بە ناوی قادر حسێن پوور. ئەو کەسە سەرەتا خۆی وەک چالاکێکی سیاسی ناساند و بەردەوام باسی ئازادی و سەربەخۆیی کوردستانی دەکرد. وردە وردە زیاتر قسەم لەگەڵ دەکرد. تۆ لێم دەپرسیت بۆ ناڕەحەتیت؟ چیرۆکی فشاری خێزانی و سەربەخۆیی نەبوونیشم گێڕایەوە. هەموو نهێنییەکانی ژیانم بۆ کەسێک گێڕایەوە کە نەمدەناسی. ئەو ڕێک ئەم لاوازییەی قۆستەوە. وتی تۆ ژنێکی بەهێزی بۆچی ڕێگە بە کەسانی تر دەدەیت بڕیارت بۆ بدەن؟ “وەرە بۆ لای ئێمە، کەس لێرە ناچارت ناکات، هیچ سنووردارکردنێک نییە.” ئەم قسانە کاریگەری زۆریان لەسەر من هەبوو لەو کاتەدا. بەتایبەت کە بەڵێنی ژیانیان لە ئەوروپا و خۆشگوزەرانییان پێدام. مەبەستم ئەوەیە بەڕاستی بە زمان و بەڵێنی نەرم و نیان و بەڵێنەکانی ئەو کەسە فریودرابووم. من تەنیا ویستم لە هاوسەرگیرییەکی زۆرەملێ ڕزگارم بێت و تاکە بژاردە ئەوە بوو کە ئێران بەجێبهێڵم.
پرسیار: بڕیاری هەڵهاتن چۆن درا؟
سارینا مورادخانی: پێشتر هیچ پلانێکم نەبوو. هەموو شتێک لەناکاو ڕوویدا. ساڵی ١٤٠٢ی هه‌تاوی بوو کە بڕیارمدا ئێران بەجێبهێڵم. تەنها بە جانتایەکی پشتەوە و کەمێک پارە، بەبێ ئاگاداری خێزانەکەم لە سنووری نایاسایی چوومە ناو هەرێمی کوردستانی عێراق. لە دیوەکەی تری سنوورەکە ئەندامێکی گروپەکە سڵاوی لێکردم. پێم وابوو دەچمە ناو جیهانێکی نوێوە، بەڵام زۆری نەخایاند هەموو شتێک گۆڕا. مەودای نێوان خەون و واقیع لە گروپی دێموکراتدا زۆر کەم بوو! هەر زوو تێگەیشتم کە هیچ هەواڵێکی ئەوروپا و خۆشگوزەرانی نامێنێت.
پرسیار: ئەزموونی خۆت لە دوای چوونە ناو بارەگای حیزبی دێموکرات زیاترمان بۆ باس بکە.
سارینا مورادخانی: تێبینی و ئەزموونەکانم بە هیچ شێوەیەک لەگەڵ بەڵێنەکانی دیموکراتەوه یەکدەگرێتەوە! هەواڵی ئازادی و ئەوروپا نەبوو. تەنها ڕاهێنانی سەربازی، فشاری دەروونی، کاری قورس. نە ئاسانکاری و نە ئارامی. ئەوەی زۆر دڵتەنگم کرد ئەوە بوو کە چەندە بە ئاسانی فریو دەدرام. تەنانەت ڕێگەم پێنەدرا لەوێ تەلەفۆن بۆ کەس بکەم، پەیوەندی لەگەڵ جیهانی دەرەوەدا نەبوو. ئەوەش وای لێکردم دوای چەند هەفتەیەک پەشیمان ببمەوە. بەڵام من بوێری ئەوەم نەبوو ناڕەزایی دەرببڕم یان بۆچوونی خۆم دەرببڕم. چونکە چارەنووسی زۆرێک لە خۆپیشاندەرانم بینیبوو کە هەڕەشە و هەراسان و…
پرسیار: کاردانەوەی خێزانەکەت چۆن بوو؟
سارینا مورادخانی: پاش ماوەیەک دوای دیارنەمانی من خێزانەکەم بۆیان دەرکەوت کە وڵاتم بەجێهێشتووە و دەستیان کرد بە بەدواداچوون. ئەوان تێگەیشتن کە من چوومە لای گروپە چەکدارەکان. باوکم چەند جارێک لەگەڵ نێوەندگیرێکدا هاتە بارەگای گروپەکە بۆ ئەوەی لەگەڵم کۆببێتەوە. دواجار دوای بەدواداچوونی بنەماڵەکەم و بێگومان دیموکرات بۆیان دەرکەوت کە من هیچ سودێکم بۆ ئەوان نییە، ڕێگەیان پێدام بڕۆم.
پرسیار: دوای کشانەوەی تۆ چی ڕوویدا؟
سارینا مورادخانی: بەهاوکاری ناسیاوێک چوومە سلێمانی و ماوەیەک لەلای خزمێک دەمێنمەوە. بەڵام لەبەر ئەوەی ئیقامەم نەبوو و بارودۆخی ژیانم سەخت بوو، بڕیارمدا بگەڕێمەوە بۆ ئێران. بە ترسێکی زۆرەوە، بەڵام بە هەر شێوەیەک بوو گەڕامەوە. ئێستا دیسان لە سنە دەژیم. هەوڵ دەدەم لە ڕێگەی ئارایشتەوە ژیانێکی ئاسایی بۆ خۆم دروست بکەم. کاتێک ئاوڕێک لە دواوە دەدەمەوە، هێشتا باوەڕ ناکەم کە ڕزگارم بووبێت. بەهۆی متمانەیەکی منداڵانە بە فەزای ئەلیکترۆنی ژیانم خستە مەترسییەکی گەورەوە. من بۆ ڕزگاربوون لە زۆرەملێ و توندوتیژی ناڕاستەوخۆی خێزانەکەم پەیوەندیم بە گروپێکی چەکدارەوە کردبوو. بەڵام دەمتوانی لەوێ ژیانم لەدەست بدەم. ئێستا هەوڵ دەدەم یادگاریەکانی ڕابردوو لەبیر بکەم. هیوادارم کەسانی تر تووشی چارەنووسی من نەبن.
هاوسەرگیری زۆرەملێ دەتوانێت ببێتە هۆی کێشەی قووڵی دەروونی و کۆمەڵایەتی بۆ ژنان و پاڵیان پێواوە بەرەو گروپە چەکدارەکان. بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەم دیاردەیە، پێویستە کۆمەڵگاکان هەنگاو بنێن بۆ بەرەوپێشبردنی مافەکانی ژنان، پەروەردەکردن و هۆشیارکردنەوەی خەڵک سەبارەت بە دەرئەنجامەکانی هاوسەرگیریی زۆرەملێ و پشتیوانی کۆمەڵایەتی پێشکەش بکەن. تەنها بە دروستکردنی ژینگەیەکی سەلامەت و پاڵپشت دەتوانین ڕێگری بکەین لە بەشداریکردنی ژنان لە گروپە چەکدارەکان و یارمەتیان بدەین ژیانێکی سەربەخۆ و کوالیتی بژین.
