عراق: آوارگان کرد در مخمور با فقر، سرکوب و خشونت روبرو هستند

  • ۲ سال قبل

در منطقه مورد مناقشه مخمور، کردهایی که در دهه ۹۰ از ترکیه فرار کردند، در نزاع بین بغداد، ترکیه و دولت اقلیم کردستان تحت فشار هستند.

احمد یک کرد است که در شهر مخمور با اکثریت کردنشین در شمال عراق زندگی می­‌کند.  هر کسی که به لهجه‌ها گوش می‌دهد، متوجه می‌شود که لهجه احمد و نحوه صحبت کردنش از سایر ساکنان کرد منطقه متمایز است.

به این دلیل که احمد یکی از هزاران کردی بود که در دهه ۹۰ در اوج درگیری بین دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان (PKK) از جنوب شرقی ترکیه گریخت. آنها مخالف پ.ک.ک هستند، چون باعث آوارگی آنها شده است.

در سال ۱۹۸۴، به دنبال کودتای نظامی در ترکیه که کردها با محدودیت‌های جدیدی مواجه شدند، هرگونه بیان عمومی هویت کردی ممنوع شد، لذا پ‌ک‌ک کمپین چریکی خود را علیه دولت ترکیه آغاز کرد.

جنگ پ.ک.ک به رهبری عبدالله اوجالان که اکنون زندانی شده و دارای ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی تندرو است، در نهایت منجر به کشته شدن بیش از ۴۰۰۰۰ نفر شد و مناطق وسیعی از جنوب شرقی ترکیه (که اکثریت آنها کرد هستند) خالی از سکنه شد، زیرا ارتش ترکیه در اقدامی برای حذف هرگونه پناهگاه امن احتمالی برای این گروه، روستاها را ویران کرد.

میلیون­ها نفر خانه­‌های خود را ترک کردند و هم به سمت شهرهای بزرگتر ترکیه و هم از مرز به اقلیم کردستان عراق سرازیر شدند. اگرچه پ‌.ک‌.ک برای دهه‌ها مقر خود را در کوه‌های قندیل شمالی عراق حفظ کرده است، اما همیشه روابطش با مقامات محلی کرد تنش‌آلود بوده است.

احمد که اصالتاً اهل استان شرناخ بود، توسط صدام حسین، حاکم وقت عراق، پناهگاهی در عراق گرفت که با توجه به بدنامی صدام برای کشتن و سرکوب مردم کرد عراق، این اقدام تا حدی کنایه‌آمیز بود.

او که در گوشه‌ای از خیابان در مخمور با میدل ایست آی صحبت می­کرد، گفت: «ما چاره‌ای نداشتیم، باید به اینجا، کردستان فرار می­کردیم. آنها به ما ۱۵ روز اخطار دادند، تا یا به جای دیگری فرار کنیم یا برده آنها باشیم و برادرانمان را بکشیم. یا گزینه سوم این است که همه کشته شویم»

او با اشاره به اقدامات اربیل گفت: «آنها واقعا ما را سرکوب می‌­کنند، از هر طرف علیه ما تلاش می­‌کنند و  می‌­گویند «آنها پ.ک.ک هستند و باید بمیرند. حتی وقتی از اربیل کمک می‌­فرستند، آنها را در ایست­‌های بازرسی متوقف می­‌کنند.» دولت منطقه‌ای اقلیم کنترل منطقه وسیعی از شمال عراق را در دست دارد و در بهترین حالت، روابط پرتنشی با پناهندگان ترکیه دارد.

کمپ مخمور که در سال ۱۹۹۸ در کنار مقر سازمان ملل تأسیس شد، شامل حدود ۱۲۰۰۰ نفر است که همگی شهروندان کرد سابق ترکیه هستند.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، این کمپ را «مرکز جوجه‌کشی تروریسم» نامیده است و دولت ترکیه مدت­هاست که برای تعطیلی این کمپ تلاش می­‌کند.

خود مخمور در منطقه‌ای از عراق قرار دارد که به «مناطق مورد مناقشه» معروف است، که هم دولت بغداد و هم دولت اقلیم کردستان در مورد آن مدعی هستند.

در مقایسه با خیابان‌ها و ساختمان‌های تمیز اربیل، جاده‌های مخمور از زباله پوشیده شده و زیرساخت‌ها فرسوده است.

شرایط در کمپ  بدتر است. تعدادی از کودکان در نتیجه نیش حیوانات سمی جان خود را از دست داده‌اند و بغداد مرتباً برق را قطع می­‌کند. بیکاری، بیماری و عدم دسترسی به آب آشامیدنی نیز از مشکلات عمده است.

چند سال قبل از آن، مخمور در خط مقدم نبرد با گروه داعش بود. این شهر حدود ۱۰۰ کیلومتر با موصل، مقر سابق داعش در عراق فاصله دارد. بسیاری از مردم محلی، از جمله ساکنان اردوگاه پناهجویان، درگیر نبرد با این گروه شبه‌نظامی بودند.

 

Female members of the Kurdistan Workers' Party (PKK) take position on the front line in Makhmour against the Islamic State group on August 9, 2014 (AFP)

اعضای زن حزب کارگران کردستان  در ۹ اوت ۲۰۱۴ در خط مقدم در مخمور علیه داعش

 

پس از آن، مخمور، مانند بسیاری از مناطق دیگر در شمال عراق، در دست نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان (شاخه نظامی منطقه خودمختار) و دیگر گروه‌های کرد قرار گرفت. در سال ۲۰۱۷، پس از رفراندوم استقلال برای مناطق کردستان که توسط اقلیم کردستان برگزار شد، بغداد مناطق مورد مناقشه را بازپس گرفت.

در تمام این مدت، ساکنان کمپ پناهندگان مانند همیشه درگیر بحران‌ها و کمبودها بوده‌اند. زیرا اکنون دوات اقلیم کردستان نیز محدودیتهای آنها را تشدید کرده است و حتی اجازه تردد به اربیل را نیز نمی‌دهد. در نتیجه فقر و بیکاری، بسیاری از مردم مخمور را ترک کرده‌اند.

از دهه ۹۰، حزب دموکرات کردستان (KDP) و اتحادیه میهنی کردستان (PUK) نیروهای مسلط در کردستان عراق بودند، وضعیتی که با تأسیس حکومت اقلیم کردستان پس از تهاجم سال ۲۰۰۳ که صدام حسین را سرنگون کرد، رسمی شد.

در حالی که حزب چپ میانه اتحادیه میهنی که کنترل منطقه سلیمانیه را در دست دارد، به طور کلی روابط خوبی با پ.ک.ک داشت، حزب محافظه‌کار و قبیله‌ای دموکرات کردستان (که توسط مسعود بارزانی رهبری می‌­شود و اربیل را کنترل می­‌کند) اغلب با گروه پ.ک.ک دشمنی کرده است.

یک نقطه دردناک مخصوصاً برای پ.ک.ک و سایر پناهندگان، رابطه نزدیک حزب دموکرات کردستان با ترکیه بوده است. ضمنا بسیاری از اهالی مخمور، در جنگ علیه داعش نیز شرکت کردند، اما اکنون حکومت اقلیم آنها را تحت فشار گذاشته است. اهالی مخمور مدعی هستند شاید برخی اهالی اینجا از پ.ک.ک حمایت کنند، اما نیروهای پ.ک.ک در مخمور نیستند.

بعد از واقعه ترور دیپلمات ترکیه در اربیل، سخت‌گیری اقلیم علیه مخمور بیشتر شده است. اگرچه حکومت اقلیم کردستان گفته است که محدودیت‌های جدید برای دانش‌آموزان، کسانی که برای کار سفر می‌کنند یا کسانی که به دنبال درمان هستند اعمال نمی‌شود، اما در عمل ساکنان کمپ می‌گویند که مدارک و مجوزهای آنها به طور مرتب در پست‌های بازرسی رد می‌شود.

مردم محلی و پزشکان در کمپ می­‌گویند که حداقل دو زن به دلیل عدم اجازه عبور از ایست بازرسی، سقط جنین کرده‌اند.

این سرکوب همچنین همزمان با تعدادی از کمپین­‌های مداوم ارتش ترکیه علیه پ.ک.ک در شمال عراق بوده است. به غیر از انجام حملات هوایی علیه اهداف مشکوک پ.ک.ک در مناطق کوهستانی – که منجر به تلفات و آواره شدن بسیاری از غیرنظامیان شد – آنها  به اهدافی در مناطق مورد مناقشه از جمله مخمور نیز حمله کرده‌اند.

در ماه ژوئن، نیروی هوایی ترکیه به کمپ آوارگان حمله کرد و سه نفر – از جمله رهبر اردوگاه و سلمان بوزکر از مقامات ادعایی پ.ک.ک – را بلافاصله پس از هشدار رئیس جمهور اردوغان به دولتش که اگر سازمان ملل نتواند این کار را انجام دهد اردوگاه را «پاکسازی» خواهد کرد، کشته شد.

محدودیت­‌های دسترسی به کمپ نیز تشدید شده است. در حالی که در ابتدا سازمان‌­های غیر دولتی، روزنامه‌نگاران و امدادگران دسترسی آسانی داشتند، در ماه گذشته قوانین جدیدی وضع شده است که از ورود افراد غیرشهروند که فاقد سند امضا شده از فرماندهی عملیات بغداد هستند، جلوگیری می­‌کند.

فرمانده محلی مسئول تایید ورود به اردوگاه گفت که آنها هرگز با پ.ک.ک و ساکنان اردوگاه مشکلی نداشته‌اند، اما با این وجود فشار زیادی بر آنها وارد شده است تا آنها را در اردوگاه منزوی کنند.

این فرمانده گفت که موضوع اصلی اردوگاه «سیاسی» است  و به نزاع بین بغداد، ترکیه و اقلیم کردستان بر می‌­گردد.

در داخل عراق، ساکنان مخمور بین مناطق عرب نشین کشور (جایی که با کمبود مهارت­های زبانی و خطرات مختلف مواجه هستند) و اربیل که آنها را یک تهدید امنیتی می­داند، گیر افتاده‌اند.

برخی تلاش کرده‌اند تا سفری غالبا خطرناک به اروپا داشته باشند. بسیاری از کردهای عراق در روزهای اخیر در مرز بلاروس و لهستان گیر افتاده‌اند. اما این مرز فقط به روی کسانی که دارای امکانات هستند باز است.

 

Kurdistan map

 

در گذشته تلاش­‌هایی برای موافقت با طرح بازگرداندن داوطلبانه پناهجویان کرد در عراق برای بازگشت به ترکیه صورت گرفته است.

اما جنوب شرق ترکیه در سال­‌های اخیر به نبردهایی بازگشته است که در دهه­‌های ۸۰ و ۹۰ شاهد آن بوده است.

پس از شکست مذاکرات بین دولت ترکیه و پ‌.ک‌.ک در سال ۲۰۱۵، درگیری بین دولت ترکیه و گروه‌های مسلح هزاران کشته برجای گذاشت و بخش اعظم منطقه را ویران کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کُردی

آخرین مطالب