دبیرکل سازمان ملل خواستار ساز‌و‌کار جدیدی برای یافتن صدهزار سوری «ناپدید شده» شد.
در حالی که مجمع عمومی هفته گذشته در مورد وضعیت حقوق بشر در سوریه بحث میکرد، مقامات ارشد سازمان ملل خواستار ایجاد یک نهاد جدید برای کمک به یافتن ده‌ها هزار سوری مفقود شده و ایجاد آرامش برای خانوادههای آنها شدند. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، گفت که سوریه و مردمش با ورود به سیزدهمین سال جنگ داخلی و تلاش برای بهبودی پس از زلزله های ویرانگر در فوریه ۲۰۲۳، «لایق صلح» و اطلاع از حقیقت سرنوشت عزیزان خود هستند.
صدهزار سوری مفقود شدهاند
وی گفت: «محل اقامت و سرنوشت حدود ۱۰۰۰۰۰ سوری نامشخص است. مردم در هر بخش از کشور عزیزانی دارند که مفقود شدهاند، از جمله اعضای خانواده‌شان که به زور ناپدید، ربوده، شکنجه و خودسرانه بازداشت شدهاند».
وی با ستایش از تلاش شجاعانه انجمنهای خانواده، قربانیان و بازماندگان سوری و سایر گروه‌های جامعه مدنی برای ترسیم مسیری رو به جلو، از مجمع عمومی خواست تا نهاد بین‌المللی جدیدی برای پیگیری سرنوشت این افراد ایجاد کند. وی در حالی که از همه کشورهای عضو می‌خواست وارد عمل شوند و از دولت سوریه و همه طرف‌های درگیر خواست تا با هم همکاری کنند، گفت: «ما باید برای حل این وضعیت بسیار دردناک با قاطعیت و فوریت تلاش کنیم. کمک به سوری‌ها برای بهبودی و رفع مانعی که برای تأمین صلح پایدار وجود دارد، ضروری است. جامعه بین‌المللی موظف است که به کاهش مشکلات آنها کمک کند».
مکانیسم پیشنهادی جدید
ولکر ترک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، با تکرار آن فراخوان و تشریح پارامترهای چنین مکانیزم جدیدی، یافته‌های مشاوره‌های خود را با افراد و نهادهای موثر اصلی، از کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گرفته تا انجمنهای مردم‌نهاد، به اشتراک گذاشت. افراد مورد مشورت، همراه با تعدادی از کشورهای عضو، توافق کرده بودند که یک نهاد جدید و اختصاصی باید وظیفه ساده‌سازی تلاش‌های موجود را بر عهده بگیرد. او با بهره‌گیری از مشاوره با ذینفعان گفت که این مکانیسم بر قربانیان و بازماندگان متمرکز خواهد بود، بر حساسیت جنسیتی تأکید، فراگیر بودن را تضمین و بدون تبعیض عمل می‌کند، و در تمام فعالیت‌های جستجو با این فرض که فرد گمشده زنده است و نیاز فوری به کمک دارد، هدایت می‌شود. وی گفت: «بحران مفقودان در سوریه به شدت در حال افزایش است. غیبت مداوم ده‌ها هزار نفر، از کودکان کوچک گرفته تا مردان و زنان مسن، فریاد اقدام قاطعانه سر می‌دهد. این درد مشترک در محلات و روستاهای سراسر کشور باید در دستورکار قرار گیرد».
اصلاح جوامع تقسیم‌شده
وی با پیشنهاد چندین پارامتر اضافی، گفت که این مکانیسم باید در جایی قرار گیرد که بازماندگان و خانواده‌ها احساس امنیت کنند، کاملاً مبتنی بر حقوق بشر باشد و شفافیت و سازگاری را تضمین کند. او گفت: «بدون پیشرفت در این مسائل که برای خانواده‌ها، جوامع و جامعه اساسی است، صلح پایدار در سوریه وجود نخواهد داشت. برداشتن گام‌هایی در این مسیر می‌تواند آغازی برای بازگرداندن اعتماد بین جوامع پاره‌پاره باشد».
تاسیس یک نهاد ویژه
بعدازظهر پنجشنبه هفته گذشته، مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ایجاد اولین نهاد در نوع خود به تصویب رساند که برای افشای سرنوشت تقریبا ۱۰۰۰۰۰ نفر مفقود یا ناپدید شده اجباری در سوریه تلاش می‌کند. این قطعنامه با ۸۳ رای موافق در مقابل ۱۱ رای مخالف و ۶۲ رای ممتنع به تصویب رسید.
پیش از رای‌گیری، معاون فرستاده ویژه دبیرکل در امور سوریه به اعضای شورای امنیت گفته بود که بسیاری از خانوادههای مفقودین به رای امروز سازمان ملل چشم دوخته‌اند؛ به این امید که نهاد جدیدی که به موضوع افراد ناپدید شده در سوریه اختصاص دارد بتواند اقداماتی در جهت تسکین کسانی که در داخل و خارج از کشور «خواهان حق خود برای دانستن حقیقت هستند» انجام دهد.
