«در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی میگردد. از این رو فعالیتهای اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.»
این عبارت که در اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بازتاب یافته است، حاکی از اهمیت بسیار زیاد محیط زیست به‌عنوان یکی از حقوق اساسی و توجه قانونگذاران اساسی جمهوری اسلامی بر این مهم است. حق بر محیط زیست به‌عنوان یکی از حقوق بشر به انسان امکان می‌دهد که محیط زیست سالم و مناسب برای زندگی داشته باشد و از مواهب آن برای رشد و تعالی خود بهره‌مند شود. این حق در نسل سوم حقوق بشر که به حقوق همبستگی معروف است شکل گرفته است. حقوق همبستگی به آن دسته از حقوق بشر اطلاق می‌شود که نیاز به همکاری و تعامل بین‌المللی دارند و به نفع تمام انسان‌ها و نسل‌های آینده است. مثل حق صلح.
حق بر محیط زیست در اسناد بین‌المللی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است نظیر کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محیط زیست انسانی در استکهلم که در سال ۱۹۷۲ برگزار شد و در اعلامیه‌ای که در آن تصویب شد گفته شد: «انسان دارای حق آزادی و عزت و شرایط زندگی مناسب در یک محیط زیست با کیفیت خوب است». همچنین در سال ۱۹۹۲ در کنفرانس سازمان ملل متحد در باره محیط زیست و توسعه در ریودوژانیرو اعلامیه‌ای تصویب شد که در آن آمده است «انسان‌ها در مرکز تلا‌ش‌های پایدار برای توسعه قرار دارند و دارای حق بر سلامت و رفاه در گستره جغرافیای سیاسی و اکولوژیک خود هستند».
حق بر محیط زیست جایگاه ویژه‌ای در ادیان الهی نیز دارد. دین اسلام نیز بر این حق تأکید کرده است و اساساً رابطه‌ی انسان با طبیعت یکی از روابطی است که مورد توجه آن قرار داشته است. طبیعتی که به عنوان یک امانت و موهبت الهی در اختیار انسان قرار دارد و انسان باید از آن پاسداری کند و نمی‌تواند به دلخواه خود، دیگران و نسل‌های آینده را دچار مخاطره نماید.
بر اساس آنچه بیان شد، حق بر محیط زیست به مثابه یکی از حقوق بشر که مورد تأکید ادیان و عقلای عالم و نیز اسناد بین‌المللی است و در جمهوری اسلامی ایران هم که مستقیم و غیرمستقیم مورد توجه قانون اساسی قرار گرفته است حقی است که شهروندان و تابعان جمهوری اسلامی از آن برخوردارند. جمهوری اسلامی مدعی است که بر مبنای اندیشه اسلامی شکل گرفته است؛ لذا این تعهد را به صورت مضاعف داراست و بر این اساس لازم است تمام تلاش و اهتمام خود را برای حفاظت و حراست از محیط زیست انجام دهد. جنگل‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق محیط زیست که دستگاه تنفسی زمین خوانده می‌شوند از لحاظ دارا بودن تنوع بسیار در گونه‌های گیاهی و جانوری از اهمیت بیشتری در حفاظت برخوردارند و بکارگیری تمام ظرفیت‌های قانونی و اجرایی و چه بسا امنیتی در حفظ این سرمایه‌های ملی حائز اهمیت فراوان است.
با این حال جنگل‌های کشور ایران نیز از گزند رخدادهای طبیعی و غیرطبیعی بی‌بهره نبوده و با توجه به شرایط منطقه‌ای و امنیتی در برخی نقاط کشور این خطرات بیشتر خودنمایی می‌کند. لذا در سرزمینی که مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی بیشتر امکان‌پذیر است و حتی مستعد بروز خرابکاری‌ها و دشمنی‌های فراوان در حوزه‌های مختلف و در زمره‌ی آن‌ها بحث محیط زیست است لاجرم باید بیشتر به پیشگیری از وقوع این حوادث اهتمام ورزد و خود را آماده‌ی مقابله در هنگام بروز آن نماید. تجهیز محیط‌بانان و نیروهای حافظ امنیت و نیروهای مخصوص محیط زیست و جنگلبانی، در مناطقی با اهمیت بالای محیط زیستی و نیز مناطقی با سطح بالای اهمیت در حوزه‌های امنیتی نیز مسئله‌ی مهمی است.
با این حال اخیراً جنگل‌های مریوان شاهد چنین رویداد تلخی بوده است و سرمایه‌های عظیمی در حادثه‌ی آتش‌سوزی که شائبه‌ی خرابکاری در بروز آن نیز دور از ذهن نبوده است نیز از بین رفته است. سرمایه‌ای که نه فقط از آن مردم شریف ساکن در مناطق نزدیک به آن بلکه سرمایه‌ای ملی و برای همگان است. با این حال گروهی که بیشترین آسیب را می‌بیند مردم ساکن این منطقه هستند. اتفاقی که بار دیگر اهمیت حفظ حق بر محیط زیست به عنوان یک حق اساسی را خاطرنشان می‌کند و وظیفه‌ی دولت در پیشگیری از بروز این رخدادها و آمادگی مقابله‌ی سریع و قاطع آن با چنین اتفاقاتی را گوشزد می‌کند. دیدبان حقوق بشر کردستان ایران تاکید می‌کند که وظیفه حفاظت از جنگل‌های خاص و زیبای کردستانات ایران، به طور ویژه بر عهده دولت ایران است و دولت مرکزی باید بر هرگونه اقدامات خرابکارانه و ضد محیط زیست مقابله جدی کند. کمبود لوازم تخصصی اطفای حریق، تاخیر در ارسال بالگردهای مخصوص مقابله با آتش‌سوزی و هر نوع کوتاهی و اهمال در مقابله با اقدامات ضد طبیعت بکر استان کردستان، به هیچ وجه پذیرفته نیست.
دیدبان مجددا یادآوری می‌کند که طبیعت کردستان، فقط متعلق به مردم کُرد نیست، بلکه میراثی بشری و متعلق به همه مردم ایران است و دولت ایران باید به طور ویژه برای مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها، برنامه داشته باشد و حق بر محیط زیست مردم را محترم شمارد.
