ئەزموونی شاهین نموونەی چارەنووسی ئەو گەنجانەیە کە بەدوای کار و داهاتدا دەگەڕێن کە ڕەنگە ببنە نێچیری بەڵێنی ناڕاستی گروپە چەکدارەکان.
ژیانی مرۆڤەکان لە ژێر کاریگەری چەندین هۆکاردایە کە ڕێگای چاوەڕواننەکراو بۆیان دروست دەکەن. ئەمڕۆ گەنجان بە تایبەتی لەو ناوچانەی کە بارودۆخی ئابووری سەختیان هەیە، بەدوای دەرفەتدا دەگەڕێن بۆ باشترکردنی ژیانیان. ئەم گەڕانە بۆ کار و داهات هەندێک جار بەرەو هەڵبژاردنی مەترسیدار دەیانبات.
چیرۆکی شاهین سۆڵتانی، گەنجێکی خەڵکی ناوچەی سەحنە، نموونەیەکی ڕاستەقینەی ئەم دۆخەیە. بە ئاواتێکی گەورە و فشاری کێشەی داراییەوە، بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕا کە ژیانی خۆی بگۆڕێت. لە ڕێگادا کەسێکی ناسی کە بردییە ناو جیهانێکی نوێی هەڕەشەکانەوە.
شاهین سۆڵتانی، لە ١٥ی ئازاری ١٩٩٤ لە ناوچەی سەحنە لەدایکبووە، خاوەنی بڕوانامەی ئامادەیی. لە بارودۆخی دارایی سەختدا بەدوای کارێکدا دەگەڕا. لە ڕێگەی ئینستاگرامەوە کەسێکی ناسی بە ناوی شەهاب قه‌زوینە، هاوڕێیەکی دێرینی خۆی کە نزیکەی پێنج ساڵ لەمەوبەر ڕووی لە هەرێمی کوردستان کردبوو. شەهاب بانگەشەی ئەوەی دەکرد کە شۆفێری کرین لە هەرێمدایە و مووچەیەکی باشی دەستدەکەوێت. ئەم بەڵێنانە وایکرد شاهین بڕیار بدات بچێتە هەرێم بۆ کارکردن.
شاهین لە ٦ی نیسانی ٢٠٢١ یاوەری شەهاب بوو بۆ سنووری شاری سەردەشت و لەلایەن هێزەکانی ئەو گرووپەوە لە سنوور دەرهێنرا. دوای گەیشتن بە ناو شار، ڤانێکی سپی بە چەند چەکدارێکەوە هەڵیانگرت و بردیان بۆ کەمپی “پردی”. شاهین باس لەوە دەکات کە تا مۆبایل و کەلوپەلەکەی وەرنەگیرا و قسەی لەگەڵ کردوون هیچ بیرۆکەیەکی لەبارەی سروشتی ئەوانەوە نەبووە. دوای ئەوەی لەلایەن هێزەکانی گروپی پاکەوە هەڕەشە و تێکهەڵچوون لەگەڵیدا کرا، بۆی دەرکەوت کە هیچ ڕێگەیەکی گەڕانەوەی نییە و ناچار بوو بمێنێتەوە.
ئەوکاتەی لە گروپەکەدا بوو، بەناچاری بەشداری لە وانەکانی سیاسی و سەربازیی ناچاری کرد و زۆربەی کارەکانی پاسەوانی و چێشت لێنان بوو. دوای نزیکەی ساڵ و نیوێک بڕیاری هەڵهاتنی دا، بەڵام بە دیل دەگیرێت و بۆ ماوەی مانگێک بە دەستبەند و کۆت و بەندەوە زیندانی دەکرێت، لەوێ ئەشکەنجە دەدرێت.
لە ٦ی ئایاری ٢٠٢٣، کاتژمێر ٢:٣٠ خولەکی بەیانی، شاهین توانی هەڵبێت، بە بەکارهێنانی بەرپرسیارێتی خۆی لە چێشتخانە و دەرفەتی سەفەرکردن. دوای شەو و ڕۆژێک لە ڕۆیشتن بە پێ لە شاخ، گەیشتە کونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر و داوای یارمه‌تی کرد.
دوای یەک مانگ لە هەوڵی کونسوڵخانە بۆ ئامادەکردنی بەڵگەنامەی گەڕانەوەی یاسایی، شاهین بەرەو سنووری ئێران بەڕێکەوت. لە ڕێگادا لەلایەن هێزە ئەمنییەکانی ناوچەکەوە دەستبەسەر و بۆ ماوەی سێ مانگ لە ژووری تاکەکەسیدا ڕاگیرا. سەرەنجام بەهۆی نەبوونی بەڵگەی سیخوڕی و ئەو ڕاستییەی کە خاوەنی بەڵگەنامەی کونسوڵگەری بووە و بەدەست نەخۆشییەکی ناوخۆییەوە دەناڵێنێت، ئازاد دەکرێت و بە هاوکاری چەند کۆلبه‌ر و قاچاخچییەک لە ڕێگەی سنووری تەمەرچینەوە دەچێتە ناو ئێرانەوە.
شاهین پاش تێپەڕاندنی ساڵێک زیندانی لە زیندانی دیزل ئاباد لە کرماشان بە هۆی ئەندامێتی لە گرووپە چەکدارییەکان، ئێستا خاوەنی دوکانی جگەر لە ناوچەی سەحنە، بەڵام هێشتا نەیتوانیوە مۆڵەت وەربگرێت.
وتووێژ لەگەڵ شاهین سۆڵتانی
پرسیار: سەرەتا کەمێک باسی ڕابردووتمان بۆ بکە؛ چی ڕوویدا کە ئێوەی گەیاندە هەرێمی کوردستان و دواتر بۆ گروپە چەکدارەکان؟
شاهین سۆڵتانی: من لە ناوچەی سەحنە گەورە بووم. خوێندنم لە ساڵی دووەمی ئامادەیی سنووردار بوو، لە هەرزەکارییەوە لە ڕووی داراییەوە کێشەم هەبوو. خێزانەکەم لە ڕووی داراییەوە کێشەیان هەبوو، منیش بەدوای کاردا دەگەڕام، بەڵام نەمتوانی کارێک بدۆزمەوە. فشاری دارایی و نەبوونی داهاتوو وای لێکردم هەست بکەم کە لەناو چەقۆیەکدا گیرم خواردووە. جارێکی تر هاوڕێی دێرینم شەهاب قه‌زوینە لە ئینستاگرام ناسیمەوە. شەهاب ساڵانێک لەمەوبەر چووبووە هەرێمی کوردستان و ناوی ڕێکخراوەکەی “کاردۆ” بوو، بەڵام نەمدەزانی ئەندامی گرووپێکی چەکدارە. باسی ژیانی خۆی بۆ دەکردم، دەیگوت شۆفێری کرینم و داهاتێکی باشم هەیە. تەنانەت بەڵێنی کار و ماڵێکی پێدام. ئەم بەڵێنانە وایان لێکردم بڕیار بدەم بەختی خۆم تاقی بکەمەوە.
پرسیار: چۆن ئێران بەجێ هێشت و چوویتە هەرێمی کوردستان؟
شاهین سۆڵتانی: ساڵی 2021 بە هاوکاری شەهاب چوومە سنووری سەردەشت. پێم وابوو بە شێوەیەکی ئاسایی سنوور ببڕم و دەچمە سەر کارەکەم. بەڵام چەند چەکدارێک دەرکەوتن و منیان بردە ئەودیوی سنوور. کەمێک دواتر سواری ڤانەکەی سپی بووم و هەستێکی ناخۆشم هەبوو، چونکە لە چوونە ژوورەوەیەکی ئاسایی بۆ کار نەدەچوو.
پرسیار: یەکەم سات کەی بوو کە زانیت فریودراویت؟
شاهین سۆڵتانی: کاتێک ڤانەکە ڕاستەوخۆ بردمی بۆ کەمپی “پردی”. مۆبایل و کەلوپەلی شەخسیم بردران، دوای هەڕەشە و شەڕ، تێگەیشتم کە هەموو شتێک تەڵەیە. پێم گوترا کە هیچ ڕێگەیەکم نییە بۆ گەڕانەوە و دەبێت بمێنمەوە. ئەو شەوە، تێگەیشتم کە لە دەستی کەسانێکدام کە هیچ ڕەحمێکیان نییە.
پرسیار: بارودۆخی ئۆردوگاکە چۆن بوو؟ چ ئەرکێکتان پێ سپێردراوە؟
شاهین سۆڵتانی: هەر لە یەکەم ڕۆژەوە ناچار بووم لە پۆلە سیاسی و سەربازییە ناچارییەکان بخوێنم، کە زۆربەیان مێشک شۆردن بوون. فێری دروشم بووین، مێژووی گروپەکەمان لەبیر کرد و تەنانەت مەشقی سەربازیشمان هەبوو. زۆربەی کاتەکانم بە ئەنجامدانی کاری خزمەتگوزاری بەسەر دەبرد؛ چێشت لێنان و قاپ شۆردن و پاسەوانی. مووچە نەبوو. من تەنها بە دوای کاردا دەگەڕام نەک شەڕ و ئایدۆلۆژیا.
پرسیار: ئایا لە ماوەی مانەوەتدا بیرت لە هەڵهاتن کردۆتەوە؟
شاهین سۆڵتانی: بەڵێ دوای نزیکەی ساڵ و نیوێک ئیتر نەمتوانی وەریبگرم. گەنجیم خەریک بوو لەدەست دەچوو و هیچ داهاتوویەکم نەبوو. بڕیارمدا ڕابکەم، بەڵام بۆ ماوەی مانگێک لە زیندانی ناوخۆی گروپەکەدا بە دەستبەند و کۆت و بەندەوە دەستگیرکرام و ئەشکەنجەدرام.
پرسیار: چی ڕوویدا کە دواجار ڕێگەی پێدایت هەڵبێیت؟
شاهین سۆڵتانی: دوای بەرگەگرتنی ئەشکەنجە، چاوەڕێی دەرفەتێک بووم. بەو پێیەی من دانرابووم بە بەرپرسی چێشتخانەکە، ڕێگەم پێدرابوو بەدەوریدا بجوڵێم. نیوەشەوی ٦ی ئایاری ٢٠٢٣، کاتژمێر ٢:٣٠ی بەیانی، بە هێمنی لە کەمپەکە دەرچووم و نزیکەی ڕۆژێک و شەوێک بە پێ ڕۆیشتم تا گەیشتمە کونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر.
پرسیار: کونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر چۆن یارمەتیت دا؟
شاهین سۆڵتانی: داوای هاوکاریم کرد. نزیکەی مانگێکی خایاند بۆ ئامادەکردنی بەڵگەنامەکان بۆ گەڕانەوەی یاسایی. لە ڕێگامدا بۆ سنوور، هێزەکانی “ئەمنی”ی هەرێمی کوردستان دەستگیریان کردم. بۆیان دەرکەوت کە من لە گروپەکە هەڵهاتووم و بۆ ماوەی سێ مانگ لە ژووری تاکەکەسیدا ڕاگیراوم. خواردن و دەرمان سنووردار بوو و تووشی نەخۆشی ناوەوە بووم.
پرسیار: چۆن لەو زیندانە ئازاد بوویت؟
شاهین سۆڵتانی: لەبەرئەوەی بڕوانامەی سیخوڕیم نەبوو و بەڵگەنامەی کونسوڵگەریم لەگەڵدا بوو، هیچ دۆسیەیەک لە دژی من نەبوو. بارودۆخم تێکچووبوو، بۆیە ئازاد کرام و بە هاوکاری کۆلبەرێک و قاچاخچییەک لە ڕێگەی سنووری تەمەرچینەوە گەڕامەوە ئێران.
پرسیار: لە کاتی گەڕانەوەت بۆ ئێران چی ڕوویدا؟
شاهین سۆڵتانی: لە کاتی گەیشتنم دەستبەسەر و بۆ ماوەی ساڵێک لە زیندانی دیزل ئابادی کرماشان بە تۆمەتی ئەندامبوون لە گرووپە چەکدارییەکان زیندانی کرام.
پرسیار: ئەمڕۆ چۆنیت؟
شاهین سۆڵتانی: لە ئێستادا جگەرفرۆشیم لە شاری سەحنە هەیە، بەڵام بەهۆی تۆماری ئەمنیەوە نەمتوانیوە مۆڵەت وەربگرم. ژیان سەختە، بەڵام ئازادم.
پرسیار: ئەگەر ئاوڕێک لە دواوە بدەیتەوە، هەستت چۆنە؟
شاهین سۆڵتانی: بیری ئەو ڕۆژانە دەکەم کە دەمتوانی لە وڵاتەکەم بمێنمەوە و کار بکەم، بەڵام بەڵێنی درۆ بە دیل گیرام. ئێستاش ئەشکەنجە و زیندانم لەبیرە.
پرسیار: پەیامەکەت چییە بۆ ئەو گەنجانەی کە ڕەنگە بە بەڵێنی هاوشێوە فریو بدرێن؟
شاهین سۆڵتانی: هەرگیز بە بەڵێنی جوان لە سۆشیال میدیا مەخەڵەتێن. ئەوان تەنیا هەوڵی ئیستغلالکردنی بارودۆخی سەختی گەنجان دەدەن. کەس بیر لە ژیان و داهاتووی تۆ ناکاتەوە. ساڵانی گرنگی ژیانم لەدەستدا و هیوادارم هیچ گەنجێکی تر تووشی ئەم چارەنووسە نەبێت.
