لە کاتێکدا کە مەراسیمی چەکداماڵینی ڕەمزی پەکەکە لە سلێمانی بەڕێوەچوو، بەرپرسان و شارەزایانی ئەمنی تورکیا هۆشدارییان دا کە لقە ناوچەییەکانی ڕێکخراوەکە بەردەوام دەبن لە چالاکییەکانیان. عەلی ئۆزگوندوز گوتیشی: “په‌ژاک، یەپەگە و پەکەکە سێ ناون بۆ یەک ئامانج؛ و تا هەموویان چەک داماڵین، ئاسایشی ناوچەکە لە مەترسیدا دەمێنێتەوە”.
عەلی ئۆزگوندوز، شارەزا و پارێزەری تورکیا، بە ئاماژەدان بە بەردەوامیی پەیوەندییەکانی پەکەکە لەگەڵ ئەمریکا و ئەورووپا، تەنانەت دوای داماڵینی چەک، جەختی لە پێویستی هاوکاریی نێوان ئێران و تورکیا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی یەپەگە لە سووریا کردەوە.
دوای ئەوەی عەبدوڵڵا ئۆجالان هەڵوەشاندنەوەی ئەو گروپەی ڕاگەیاند و لەگەڵ حکومەتی تورکیا گەیشتنە ڕێککەوتن، فەرماندەکانی پەکەکە چەکەکانیان ڕادەست کرد. ئەم ڕووداوە ڕاستەوخۆ دوای لێدوانی دووەمی ئۆجەلان سەبارەت بە کۆتایی چالاکییەکانی پەکەکە و دەستپێکردنی پرۆسەی ئاشتی لەگەڵ تورکیا ڕوویدا. شوێنی تەسلیمبوونی چەکەکان گرنگییەکی ڕەمزی گەورەی هەیە، بەو پێیەی کە زیاتر لە ٤٠ ساڵ لەمەوبەر ئەمە ئەو شوێنەیە کە پارتی کرێکارانی کوردستانی تێدا دامەزرا و لەو کاتەدا هەزاران چەکداری پەکەکە لەوێ جێگیر بوون. یەکێک لە هەنگاوە سەرەکییەکانی پڕۆسەی ئاشتی ڕادەستکردن و چەکداماڵینی ئەو گروپە بوو کە بەم دواییە تەواو بوو. هەنگاوەکانی دواتر بریتین لە پرسە سیاسی و یاسایی و دادوەرییەکان، بەو پێیەی ئەندامانی پەکەکە لە تورکیا و وڵاتانی دیکە ڕووبەڕووی چەندین دۆسیەی یاسایی دەبنەوە کە پێویستە چارەسەر بکرێن. مەراسیمەکە لە شاری سلێمانی بەڕێوەچوو و نێچیرڤان بارزانی و ڕەجەب تەیب ئەردۆغان بە شێوەیەکی ئەرێنی هەڵسەنگاندنیان بۆ ئەو هەنگاوەی ئەندامانی پەکەکە کرد.
سەبارەت بە پڕۆسەی چەکداماڵینی پەکەکە کە بە یەکێک لە ڕووداوە گرنگەکانی مێژووی سیاسی تورکیا دادەنرێت، چاوپێکەوتنێکمان لەگەڵ عەلی ئۆزگوندوز، پارێزەر و ئەندامی پێشووی پەرلەمانی پارتی کۆماری گەلی تورکیا (جەهەپە) هەبووە. وردەکارییەکانی چاوپێکەوتنەکە بەم شێوەیەیە:
ئایا دەتوانرێت چەکداماڵینی فەرمی پەکەکە بە کۆتایی سەردەمێکی شەڕی چەکداری هەژمار بکرێت، یان تەنها تاکتیکێکی نوێیە بە ئامانجی دووبارە پێناسەکردنەوەی ڕۆڵی ناوچەیی گروپەکە؟
ئۆزگوندوز: ئەو پرۆسەیەی کە لە مانگی ئۆکتۆبەری ساڵی ڕابردوو بە دەستپێشخەری کاک باخچەلی سەرۆکی پارتی ناسیونالیستی تورکیا دەستی پێکرد و هاوپەیمانی کۆمارییەکان بە “تورکیا بێ تیرۆر” و پارتی دیموکراتیش بە “ئاشتی و کۆمەڵگای دیموکرات” ناوی برد، دەتوانرێت بە کۆتایی قۆناغی ململانێ چەکدارییەکان هەژمار بکرێت، چونکە دەرئەنجامی ئەم پرۆسەیە سووتاندنی ڕەمزی چەک بوو لەلایەن کۆمەڵێک تیرۆریستی پەکەکە لە ناوچە گوندنشینەکانی سلێمانی لە عێراق، دوای بانگەوازی ئۆجەلان، سەرۆکی ڕێکخراوی تیرۆریستی پەکەکە و ڕاگەیاندنی هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە بە پێکهێنانی کۆنگرە. لە ڕاستیدا ئەندامانی پەکەکە کە ئێستا خۆیان بە “گرووپی کۆمەڵگەی ئاشتی و دیموکراتیک” ناودەبەن، بە ئاشکرا ڕایانگەیاندووە کە خەباتی داهاتوویان “بە میتۆدی سیاسی و یاسایی دیموکراتیک” و هاوتەریب لەگەڵ بانگەوازی ئاپو (عەبدوڵڵا ئۆجالان) بەڕێوەدەچێت.
شیکاری ئێوە بۆ کاتی ئەم ڕاگەیاندنی چەکداماڵین چییە؟ بۆچی ئێستا؟ ئایا گوشاری زلهێزە دەرەکییەکان یان ڕێککەوتنی پشت پەردە لەگەڵ ئەنقەرە ڕۆڵی هەبووە لەم بڕیارەدا؟
ئۆزگوندوز: ماوەیەکی زۆرە پەکەکە نەیتوانیوە لە ناوخۆی تورکیا چالاکی بکات. هەروەها ئەم ڕێکخراوە تیرۆریستییە کە بارەگاکەی لە چیای قەندیلە، لە کاتی ئەو ململانێیانەی کە لە ساڵی ٢٠١٠ دەستی پێکرد، بە ناوی یەپەگە کە لقێکی سەر بە هێزەکانی سەدەفە، لە باکووری سوریا خۆی ڕێکخستبوو، ئەم گرووپە بە پشتیوانی ئەمریکا و ئیسرائیل، بارەگا و چەکەکانی بۆ سووریا گواستەوە.
بۆیە پێموایە بەهۆی پێشهاتە ناوچەییەکان بەتایبەتی بوونی یەپەگە لە باکووری سووریا لەسەر سنووری تورکیا کە بە دەیان هەزار بارهەڵگری تەقەمەنی لە لایەن ئەمریکاوە تەیار کراوە – کە هەڕەشەیەکی جددییە بۆ سەر وڵاتەکەمان (تورکیا)- و لە لایەکی دیکەشەوە بە بینینی پەکەکە وەک ئامرازێک لەلایەن ئیمپریالیست و زایۆنیستەکانەوە بەکاردەهێنرێت، پرۆسەی چەکداماڵینی پەکەکەی هەیە خێراتر بوو.
بە لەبەرچاوگرتنی وابەستەیی پێکهاتەیی لقەکانی په‌ژاک و یەپەگە و عێراق بە پەکەکە، ئایا پێشبینی دەکەن ئەو گرووپانەش چەک داماڵین؟ ئایا تورکیە هیچ ئارەزویەکی هەیە بۆ جیاکردنەوەی لقەکانی پەکەکە؟
ئۆزگوندوز: بەڵێ، ئەو ڕێکخراوە تیرۆریستییەی کە لە وڵاتی ئێمەدا بە پەکەکە ناسراوە، لە ئێران بە پەژاک و یەپەگە لە سوریا، لە ڕاستیدا یەک ڕێکخراوە و ئامانجی دروستکردنی “کوردستانی گەورە”ە بە دەستبەسەرداگرتنی خاکەکانی تورکیا، ئێران، عێراق و سوریا.
بۆیە لە ڕوانگەی ئێمە (تورکیا) بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانمان دەبێت هەموو توخمەکانی ئەم ڕێکخراوە چەک داماڵین.
بەڵام لە بەیاننامەیەکدا کە لە دیمەشق دوای کۆبوونەوەی تۆم باراک باڵیۆزی ئەمریکا لە تورکیا و نوێنەری تایبەتی ئەمریکا لە سوریا لەگەڵ مەزلوم عەبدی و ئەحمەد سارا کە بە فەرماندەی یەپەگە ناسراون، ڕاگەیەندرا کە یەپەگە و تەحریر شام کە دەستیان بەسەر حکومەتی سوریادا گرتووە، ناتوانن لەسەر “یەکخستنی هێزەکان” بگەنە ڕێککەوتن و جیاوازییەکی جددی بۆچوون هەیە.
ئەم دۆخە ئەوە دەردەخات کە یەپەگە چەک دانانێت. یان دەچنە ناو هێزە چەکدارەکانی سوریا کە تازە پێکهێنراون، یان وەک ئەوەی ئێستا ڕوودەدات، وەک پێکهاتەیەکی هاوشێوەی پێشمەرگە لە عێراق بەردەوام دەبن لە بوونیان. بێگومان ئەم دۆخە لێکەوتەی نەرێنی بۆ ئێمە و وڵاتانی ناوچەکە هەیە، چونکە یەپەگە لە بنەڕەتدا هێزی زەمینی ئەمریکایە و بەو هۆیەوە ئیسرائیلە لە سوریا.
چ ڕۆڵێک بۆ زلهێزەکانی وەک ئەمریکا، ڕووسیا، یان هەندێک وڵاتی ئەوروپی لە داڕشتنی ئەم پرۆسەی داماڵینی چەکدا دەبینیت؟ ئایا ئەم بڕیارە دەرئەنجامی فشاری نێودەوڵەتییە یان ڕێککەوتنێکی ناوچەیی؟
ئۆزگوندوز: ئاشکرایە کە ئەو پرۆسەیەی کە ئێستا بەڕێوەدەچێت، بە تەواوی لە لایەن هاوبەشەکانی دەوڵەتەوە – پارتی داد و گەشەپێدان و پارتی ناسیۆنالیستی تورکیا – هەروەها لەلایەن ئۆجالان و پەکەکە (قەندیل) و پارتی دیموکراتی گەلانەوە بەڕێوەدەچێت و هیچ دەوڵەت و حکومەتێکی دیکە تێیدا بەشدار نییە.
بەڵام ئەم ڕێکخراوە کە ناوی خۆی گۆڕیوە و ڕایگەیاندووە کە لە ڕێگەی سیاسەتەوە خەبات دەکات، بە دڵنیاییەوە لە داهاتوودا پەیوەندی و پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئەمریکا و یەکێتی ئەوروپا و زلهێزەکانی ناوچەکە بەردەوام دەبێت.
ئایا پرۆسەی داماڵینی چەک پلانێک بۆ گەڕانەوەی سەلامەت و چاکسازی ئەندامانی پێشووی پەکەکە لەخۆدەگرێت؟ یان تەنها لایەنی ئۆپەراسیۆنی گروپەکە؟
ئۆزگوندوز: لەمەودوا ژێرخانی یاسایی ئەم پرۆسەیە لەلایەن ئەو کۆمیسیۆنەوە ئامادە دەکرێت کە لەژێر چاودێری مەجلیسی گەورەی نیشتمانی تورکیا دادەمەزرێنرێت و هەوڵەکانی وەک گەڕانەوە و یەکگرتنەوەی ئەندامانی ڕێکخراوە تیرۆریستیەکان کە دەستیان لە کردەوەی تیرۆریستیدا نەبووە و دەستبەرداربوون لە ڕۆیشتنی تیرۆریستانی دیکە بۆ وڵاتانی دیکە لەلایەن دامەزراوە پەیوەندیدارەکانەوە ئەنجام دەدرێت.
پێدەچێت دوای ئەم قۆناغە دەست پێکردنەوەی چالاکییەکانی پەکەکە مەحاڵ بێت. تەنانەت ئەگەر هەندێک لە توخمەکانی ئارەزووی درێژەدان بە چالاکییەکانیان نیشان بدەن، ناتوانن بنکەیەک دابمەزرێنن و چەکدارانیش وەربگرن.
بەڵام پێموایە پەکەکە و بەتایبەتی یەپەگە کاریگەرتر دەبێت لە بەجێگەیاندنی ئەو ڕۆڵەی کە ئەمریکا و ئیسرائیلیان پێیان سپێردراوە. تاکە ڕێگە بۆ ڕێگریکردن لەم کارە ئەوەیە کە تورکیا و ئێران پێکەوە هەنگاو بنێن و ڕێکاری بەرپەرچدانەوە بگرنەبەر.
ئەگینا ئەو ئاوانەی ئێستا ئارامن، لە هەلومەرجی گونجاودا دیسانەوە لە لایەن زلهێزە ئیمپریالیستەکانەوە قوڕ دەکرێنەوە.
