بێهرووز سەفەریان: کاتێک پەیوەندیمان بە گروپی پاکەوە کرد، سەرەتا زۆر باش مامەڵەیان لەگەڵ کردین. گوتیان دەتوانن پشتیوانیمان بکەن و بەڵێنیان دا سەبارەت بە هاوکاریکردنی گەلی کورد
دیاردەی پەیوەستبوونی تاکەکان بە گروپە تیرۆریستی و چەکدارییەکان، یەکێکە لە پرسە ئاڵۆز و فرەڕەهەندەکانی بواری زانستە کۆمەڵایەتییەکان و کۆمەڵناسی. ئەم دیاردەیە تەنیا وابەستەی هۆکاری تاکەکەسی نییە، بەڵکو وابەستەی فاکتەرە کۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسییەکانیشە. لە دونیای ئەمڕۆدا، بە سەرنجدان بە پێشهاتە خێراکانی جیهانی و سەرهەڵدانی گروپی نوێ بە ئایدۆلۆژیای جیاواز، لێکۆڵینەوە لە هۆکار و دەرئەنجامەکانی پەیوەستبوونی تاکەکان بەم گروپانە گرنگییەکی تایبەتی هەیە. ئەم پرسە دەتوانێت یارمەتیدەرمان بێت بۆ ئەوەی تێگەیشتنێکی باشترمان هەبێت لە ئاستەنگە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان کە لە کۆمەڵگاکاندا هەن و چارەسەری کاریگەر بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم قەیرانانە دابین بکەین.
لەم ڕووەوە لێکۆڵینەوەی کەیسێک لە تاکێک کە پەیوەندی بە گرووپی تیرۆریستی پاکەوە کردووە، دەتوانێت یارمەتیدەرمان بێت بۆ شیکردنەوەی وردتری ئەم دیاردەیە. کەیسی بێهرووز سەفەریان، لە دایکبووی ساڵی ١٩٨٠ لە شاری ئیلام، کە لە بنەماڵەیەکی چینی مامناوەنددا گەورە بووە، نموونەی ئەو تاکانەیە کە لە ژێر کاریگەری هەلومەرجی کۆمەڵایەتی و ئابووریی تایبەتدا پاڵدەنرێن بۆ پەیوەستبوون بەو جۆرە گرووپانە. دوای جیابوونەوە لە هاوسەرەکەی و نەیتوانی مارەیی بدات، ڕووبەڕووی فشاری دەروونی و کۆمەڵایەتی بووەوە کە وای لێکرد بڕیاری مەترسیدار بدات. ئه م بڕیاره نه ته نیا به هۆی کێشه تایبه تییه کانی ناوبراو به ڵکو ده ڕه نجامی ئه و بارودۆخه ماکرۆ کۆمه ڵایه تی و ئابوورییه ی ئێرانه که ڕووبه ڕووی زۆرێک له گه نجان بووه ته وه به ئاسته نگه ی جیددی.
دوای ناساندنی بە گروپی پاک لە ڕێگەی یەکێک لە هاوکارەکانیەوە، بێهرووز سەفەریان لە ڕێگەی فەزای ئەلیکترۆنییەوە پەیوەندییەکانی دامەزراند و بە ئامانجی کۆچکردن بۆ ئەوروپا و دۆزینەوەی کار پەیوەندی بە گروپەکەوە کرد. ئەم ڕەوتە ئاماژەیە بۆ ڕۆڵی گرنگی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و فەزای ئەلیکترۆنی لە ڕاکێشانی خەڵک بۆ لای گروپە چەکدارەکان. هەروەها ڕۆیشتنی بێ مۆڵەتی لە وڵات و بەشداریکردنی وەک پێشمەرگە بۆ ماوەی ساڵێک جەخت لەسەر ئەو هەلومەرجە مەترسیدارانە دەکاتەوە کە بەشێک لە گەنجانی کوردانی ئێران ڕووبەڕووی دەبنەوە. لەو ماوەیەدا مەشق و ڕاهێنانی لە بوارە جیاجیاکانی سیاسی، سەربازی و زمانی وەرگرتووە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ هەوڵی تاقمە تیرۆریستییەکان بۆ ڕێکخستن و ڕاهێنانی هێزی نوێ.
ئەم چاوپێکەوتنە دەتوانێت یارمەتیدەرمان بێت باشتر لەوە تێبگەین کە چۆن بارودۆخی ئابووری، کۆمەڵایەتی و سیاسی دەتوانێت کاریگەری لەسەر هەڵبژاردنی تاکەکەسی هەبێت و هەروەها ڕۆشنایی بخاتە سەر ڕۆڵی گروپە تیرۆریستییەکان لە ئیستغلالکردنی ئەم بارودۆخانەدا. تێگەیشتن لەم هۆکارانە دەتوانێت ڕێگا خۆش بکات بۆ پەرەپێدانی ستراتیژییەکان بۆ ڕێگریکردن لە پەیوەندیکردنی گەنجان بۆ گروپە تیرۆریستییەکان و کەمکردنەوەی ئەو زیانە کۆمەڵایەتیانەی کە لە ئەنجامی ئەوەوە دێتە ئاراوە. شایانی باسە، بێهرووز سەفەریان لە ساڵی ٢٠٢٢ پەیوەندی بە گرووپی پاکەوە کردووە و لە ٢٦ی ئابی ٢٠٢٣ تەسلیم بووە.
تکایە خۆت بناسێنە و پێمان بڵێ لە ئێران چ ڕێگایەکت گرتەبەر؟ چ هۆکارێک وای لێکردیت بچیتە ناو گروپی پاک؟
بێهرووز سەفەریان: من بێهرووز سەفەریانم، لە ساڵی ١٩٨٠ لە شاری ئیلام لە دایکبووم. من لە خێزانێکی چینی مامناوەند گەورە بووم و هیچ کێشەیەکی کۆمەڵایەتی و ئابووری نەبووم. من بەردەوام بووم لە خوێندن تا ئامادەییم تەواو کرد، پاشان بەهۆی خراپی دۆخی دارایی خێزانەکەمەوە، چووم بەدوای کاردا. دوای تەواوکردنی خوێندن، چەند کارێکی جیاوازم تاقیکردەوە، بەڵام هیچ کامیان بارودۆخی دارایی لەباریان پێشکەش نەکردم. گوشارە ئابوورییەکان و ناسەقامگیری سیاسی لە ئێراندا گرژییەکی زۆری لە ژیانمدا دروست کرد. دوای جیابوونەوەم لە ژنەکەم و بەهۆی نەتوانینی مارەییەکەمەوە، تووشی فشارێکی دەروونی و کۆمەڵایەتی زۆر بووم، دواجار بڕیارمدا ئێران بەجێبهێڵم.
چۆن گروپی پاکتان ناسی؟
بێهرووز سەفەریان: هاوینی ساڵی 2022 لە بارودۆخێکی سەختی دارایی و دەروونیدا، بەڕێکەوت لەگەڵ یەکێک لە ناسیاوەکانم قسەم کرد کە پەیوەندی لەگەڵ گروپی پاکدا هەبوو. باسی ئەم گروپە و پێشنیارەکانی کرد، زۆر سەرنجڕاکێش بوو بۆ من کە بیستم ئەم گروپە دەتوانێت یارمەتیم بدات بۆ کۆچکردن بۆ ئەوروپا و بنیاتنانی ژیانێکی نوێ. ئەم کەسە کە جۆرێک لە نێوەندگیر بوو، پێشنیاری کرد کە لە ڕێگەی فەزای ئەلیکترۆنیەوە پەیوەندییان پێوە بکەم و کارێک بدۆزمەوە. ئەم ئۆفەرە کە ڕاستەوخۆ ئاماژەی بە پرسی کۆچبەری و پەنابەری دەکرد، زۆر وەسوەسە بوو بۆ من کە لە دۆخێکی سەختدا بووم. دوای ئەم گفتوگۆیانە پەیوەندیم بە ئەندامێکی گروپی پاکەوە کرد و لە ڕێگەی ئەم کەسەوە بڕیارمدا بچمە هەرێمی کوردستانی عێراق. ئامانجی سەرەتایی و سەرەکیم دەربازبوون بوو لە بارودۆخی دارایی ئێران و پاشان کۆچکردن بۆ ئەوروپا؛ نەک بچنە ناو گروپێکی تیرۆریستی و چەکدارەوە!
چۆن ئێرانتان بەجێهێشت و چوویتە ناو گروپەکەوە؟
بێهرووز سەفەریان: لە مانگی تەمموزی ساڵی 2022 لەگەڵ هاوڕێیەکم بە شێوەیەکی نایاسایی لە سنووری سەردەشتەوە چووینە ناو هەرێمی کوردستان. مەرجەکانی کۆچی نایاسایی سەخت و ئاڵۆز بوون، بەڵام لەو کاتەدا بە لەبەرچاوگرتنی ئەو کێشە زۆرانەی کە ڕووبەڕووم بووەوە، بیرم لە هیچ ڕێگەیەکی تر نەدەکردەوە. کاتێک چووینە ناو هەرێمی کوردستان، هیچ بەڵگەنامەیەکی یاسایی و ئیقامەمان نەبوو و بەڕاستی بێ ماڵ و حاڵ و ئاوارە بووین. چەندین ڕۆژ برسی بووین و شوێنی خەوتنمان نەبوو، چونکە چەند ڕۆژێک بوو لەو کەسەی کە بڕیار بوو بمانباتە ناو گروپەکەوە بڕابووین. ئێمە نیگەران بووین کە دەسگیر بکرێین و بگەڕێینەوە ئێران! هەروەها نیگەران بووین لە زیندانەکانی ناوچەکە. بەڵام هیچ بژاردەیەکمان نەبوو.
کاتێک بۆ یەکەمجار پەیوەندیت بەو گروپەوە کرد، چی پێت گوترا و چاوەڕوانییەکانت چی بوون؟
بێهرووز سەفەریان: کاتێک پەیوەندیمان بە گروپی پاکەوە کرد، سەرەتا زۆر باش مامەڵەیان لەگەڵدا کردین. گوتیان دەتوانن پشتیوانیمان بکەن و بەڵێنیان دا سەبارەت بە هاوکاریکردنی گەلی کورد. بەڵام لەگەڵ مانەوەمان زیاتر لە گروپەکەدا، بۆمان دەرکەوت کە چیرۆکێکی جیاوازە. سەرەتا خولی زمانی کوردی و ڕاهێنانی سیاسی و سەربازی و وەرزشیمان پێدەدرا. ئەم خولانە زۆر سەخت و ماندوو بوون، بەڵام بەو پێیەی هیچ بژاردەیەکی ترم نەبوو، ناچار بووم بەردەوام بم. سەرەتا بە خولی جۆراوجۆری مەشقی سەربازی و سیاسیدا تێپەڕیم. ئەم ڕاهێنانە بریتی بوو لە چۆنیەتی بەکارهێنانی چەک و بزووتنەوەی سەربازی و بنەماکانی ئایدۆلۆژیای گروپەکە. زمانی کوردیش فێربووم. بەڵام دەبێ بڵێم هیچ کام لەم ڕاهێنانانە لە ئایدۆلۆژیای ئەو گرووپە نزیکتری نەکردمەوە. وەک پێشمەرگەیەک بەرپرسیارێتی جۆراوجۆرم هەبوو. بەشێک لە کاتەکانم لە ئەرکی پاسەوانیدا بەسەر دەبرد و جگە لەوەش هەندێکجار وەک هێزێکی ئۆپەراسیۆن دەچوومە ناوچە جیاوازەکان و بەشداریم لە ئۆپەراسیۆنەکانی گروپەکەدا دەکرد. بەڵام دەبێ جەخت لەوە بکەمەوە کە ئەم ئۆپەراسیۆنانە ڕاستەقینە نەبوون؛ ئەوان زیاتر مەشق بوون بۆ ئامادەکاری لە دژی دوژمنێکی گریمانەیی.
کەی بڕیارت دا کە گروپەکە بەجێبهێڵیت و کاردانەوەی گروپەکە چی بوو؟
بێهرووز سەفەریان: دوای نزیکەی ساڵێک لە پەیوەندیکردنم بە گروپی پاک، بەرگەی فشارێکی دەروونی و سۆزداری زۆرم گرت کە وردە وردە گۆڕا بۆ قەیرانێکی قووڵ. ڕۆژانی سەرەتای چوونە ژوورەوەم بۆ ئەم گرووپە بە وروژاندن و هیوای گۆڕانکاری دەستی پێکرد، بەڵام زۆری نەخایاند تێگەیشتم کە واقیعەکان زۆر جیاوازن لەوەی کە من خەیاڵم پێدەکرد. بارودۆخی ناو گروپەکە لەڕادەبەدەر سەخت و داخراو بوو و فشارەکان ڕۆژانە زیادیان دەکرد. ژیانی ڕۆژانەم لەم گرووپەدا مەشقی سەربازی و کۆبوونەوەی ئایدیۆلۆژی و ئەرکی پاسەوانی بێکۆتایی لەخۆگرتبوو. هەریەکێک لەو چالاکییانە بە جۆرێک بیریان دەخستمەوە کە لە تەڵەیەکدا گیرم خواردووە. هەستم دەکرد هیچ دەربازبوونێک نییە و ڕۆژانە قووڵتر نوقم دەبم لەم دۆخەدا. ڕەفتاری سەرکردەکانی گروپەکە زۆر توند بوو، بچوکترین نیشانەی ناڕازیبوون یان دژایەتیکردنی فەرمانەکان یەکسەر بە کاردانەوەی توند و سزای توند بەرەوڕوو بووەوە. هیچ بارودۆخێکی ژیان نەبوو! نە کار و نە ئەوروپا و نە داهات! من بە فەرمی بووبووم بە بەکرێگیراو بۆ گروپێکی چەکدار.
لەم دۆخەدا چەند جارێک داوای دەرچوونم لە گروپەکە کرد. هەر جارێک بە دڵێکی پڕ لە ئومێدەوە ئەم داواکاریەم دەکرد، بەڵام ئەو وەڵامانەی کە وەرمدەگرت نەک هەر بێهیوایان دەکردم، بەڵکو زیاتر هەستم دەکرد کە لە چنگی ئەم گروپەدا گیری خواردووم. سەرکردەکانی گروپەکە پێیان وتم هەر داواکارییەک بۆ ڕۆشتن بە خیانەت دادەنرێت و لێکەوتەی جددی دەبێت. ئەم هەڕەشە و فشارانە وایان لێکردم هەست بە تەنیایی و بێهیوایی زیاتر بکەم.
لەگەڵ تێپەڕبوونی کات و زیادبوونی فشارەکان، تێگەیشتم کە چیتر بەرگەی ئەم دۆخە ناگرم. هەر لەبەر ئەم هۆکارەش دوای بیرکردنەوە و بەرەنگاربوونەوەی زۆر لە ترسەکانم، دواجار بڕیارمدا خۆم تەسلیم بکەم. ئەم بڕیارە بۆ من زۆر قورس بوو، چونکە دەمزانی کە دەتوانێت لێکەوتەی جددی هەبێت، بەڵام چیتر نەمتوانی لەو بارودۆخە سەختانەدا بەردەوام بم لە ژیان. لە ٢٦ی ئایاری ٢٠٢٣ بە فەرمی خۆم تەسلیمی ئاسایشی هەرێمی کوردستان کرد. لەو ساتەدا کە چوومە ناو بنکەکەیانەوە، هەستێکی ئازادی و ڕزگاریم ئەزموون کرد. سەرەڕای ترسی نادیار، دەمزانی ئەم کارە دوا هەوڵی منە بۆ دەربازبوون لەو تەڵەیەی کە ساڵانێک بوو گیری خواردبووم. ئێستا تەنیا هیوایەکم هەبوو کە بتوانم دووبارە دەست بە ژیانێکی ئاسایی و ئارام بکەمەوە.
دوای ئەوەی تەسلیم بوویت چیت بەسەر هات؟
بێهرووز سەفەریان: دوای تەسلیمبوونم، چەند هەفتەیەک لێپرسینەوەم لەگەڵ کرا. لەم ماوەیەدا ڕووبەڕووی ئەشکەنجەی جەستەیی و دەروونی بوومەوە و فشارم لەسەر بوو بۆ ئەوەی دان بەوەدا بنێم کە سیخوڕم. بەڵام هەمیشە ڕاستییەکانم دەگوت و جەختم لەوە دەکردەوە کە تەنیا بەهۆی کێشەکانی ژیانەوە پەیوەندیم بەم گروپەوە کردووە و هیچ پەیوەندییەکی ئایدیۆلۆژیم لەگەڵیدا نییە. خۆشبەختانە دوای ماوەیەک پێداچوونەوە بە دۆسیەکەمدا کرا و دادوەر دوای پێداچوونەوە بە بەڵگەکان، بێتاوانی کردم.
چۆن گەڕایتەوە ئێران و چۆن مامەڵەیان لەگەڵ کردیت؟
بێهرووز سەفەریان: دوای ئازادکردنم، بە هاوکاری کونسوڵخانەی ئێران لە سلێمانی، توانیم بە پرۆسەی گەڕانەوە بۆ وڵاتدا تێپەڕ بم. لە ئێران بەرپرسان ڕێزدار و پیشەیی بوون. چەندین کۆبوونەوەم هەبوو بۆ پێداچوونەوە بە تۆمارەکانم و تۆمارکردنی زانیارییەکان، بەڵام بە دوژمنایەتی مامەڵەم لەگەڵ نەکرا. دوای تەواوکردنی ڕێکارە یاساییەکان گەڕامەوە بۆ ئیلام و ئێستا لە هەوڵی دەستپێکردنی ژیانێکی نوێدام.
چ پەیامێکتان هەیە بۆ ئەو گەنجانەی کە ڕەنگە وەک تۆ فریو بدرێن؟
بێهرووز سەفەریان: پەیامی من بۆ هەموو ئەو گەنجانەی کە ڕەنگە خۆیان لە هەلومەرجی سەختی ئابووری و کۆمەڵایەتیدا ببیننەوە، ئەوەیە کە هەرگیز لە ژێر کاریگەری بەڵێنی فریودەرانەی گروپە چەکدار و تیرۆریستییەکان نەبن. ئەم گروپانە هەژاری و نائومێدی و بێدەسەڵاتی خەڵک دەقۆزنەوە و تاکە شتێک کە لەم ڕێگایەدا بەدەستی دەهێنن، ئازار و ئازار و بێ ماڵ و حاڵی زیاترە. من نە سیاسەتمەدار بووم و نە شەڕم دەویست، بەڵام ئەم گروپانە کەسانی وەک من دەقۆزنەوە.
