شه‌یدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: نزیکەی چوار مانگ لەو گروپە مامەوە. لەم ماوەیەدا نەک هەر دۆخەکە باشتر نەبوو، بەڵکو فشارە دەروونییەکان زیاتر بوون
شیکردنەوە و لێکۆڵینەوە لە دیاردە کۆمەڵایەتی و سیاسییەکان لە کۆمەڵگا جیاوازەکاندا هەمیشە یەکێک بووە لە تەحەددای گرنگ لە زانستە کۆمەڵایەتییەکان و زانستە مرۆییەکاندا. یەکێک لە لایەنە دیارەکانی ئەم دیاردانە سەرهەڵدانی گروپە چەکدارەکانی ئۆپۆزسیۆنە لە دژی سیستەمی سیاسی و کۆمەڵایەتی، کە دەکرێت هۆکاری چەندین هۆکار بێت، لەوانە بارودۆخی ئابووری، کولتووری، کۆمەڵایەتی و دەروونی. لەم ڕووەوە لێکۆڵینەوەی کەیس لە تاکەکان کە پەیوەندییان بە گروپە چەکدار و تیرۆریستییەکانەوە کردووە، دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ تێگەیشتنێکی قووڵتر لەو هۆکارانەی کە کاریگەرییان لەسەر بڕیاردانی تاکەکەسی و بەکۆمەڵ هەیە لەم بوارەدا.
ئەم چاوپێکەوتنە بەدواداچوون بۆ ژیانی ئەندامێکی پێشووی گرووپی کۆمەڵە دەکات کە لە ساڵی ٢٠٢٢دا خۆی ڕادەستی هێزەکانی جێبەجێکردنی یاسای ئێران کردووە. خاتوو شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد (لەدایکبووی ساڵی ١٩٩٧) لە گوندی ئیسلام ئابادی کامیاران، ڕووبەڕووی ئاستەنگە کۆمەڵایەتی و ئابوورییە تایبەتەکان بووەتەوە. وازهێنان لە خوێندنی ئامادەیی و هاوسەرگیری لە تەمەنی ١٣ ساڵیدا ئاماژەیە بۆ فشارە کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان کە ڕەنگە کاریگەرییان لەسەر بڕیارەکانی هەبووبێت. هەروەها چالاکییەکانی لە فەزای ئەلیکترۆنی و ئاشنابوونی لەگەڵ گرووپی چەکداری کۆمەڵە لە ڕێگەی ئینستاگرامەوە، ڕۆڵی سۆشیال میدیا لە پێکهێنانی ناسنامەی نوێ و ڕاکێشانی خەڵک بۆ گرووپە چەکدارەکان نیشان دەدات.
جگە لەوەش، پەیوەندییەکەی لەگەڵ کادری گرووپی بەهمەن مەردوخی و بڕیاری پەیوەستبوونی بە گرووپەکەی کۆمەڵەی عەلیزادە بە هۆی ناکۆکی کەسیی لەگەڵ هاوسەرەکەی و ڕیکلامە ئیغراکردنەکان، ئاماژەن بۆ کاریگەرییە دەروونی و کۆمەڵایەتییەکان لەسەر گەنجان. ئەم پێشهاتانە نەک تەنها کاریگەری لەسەر ژیانی تایبەتی ئەو بەڵکو لەسەر پێکهاتەی کۆمەڵایەتی و سیاسی کۆمەڵگاش. لە کۆتاییدا، گەڕانەوەی بۆ ئێران دوای چوار مانگ کارکردن لەگەڵ گرووپی کۆمەڵە، دەکرێ وەک نموونەیەک لە گۆڕانکارییەکانی شوناس و کۆمەڵایەتی لە نێو ئەندامانی گرووپە چەکدارەکاندا لێی بکۆڵینەوە.
پرسیار: تکایە خۆت بناسێنە و کەمێک باسی پێشینەی خۆتمان بۆ بکە. تا چەند لە بارەی کۆمەڵە دەزانی؟ بۆچی کچێکی گەنجی خەڵکی کامیاران بچێتە ناو گروپێکی چەکدارەوە؟
شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: من شەیدا شوکرۆڵلا نه‌ژادم، لە گوندی ئیسلام ئاباد لە ناوچەی کامیاران لەدایکبووم. لە منداڵییەوە ڕووبەڕووی چەندین کێشە بوومەوە. خێزانەکەم لە دۆخێکی دارایی باشدا نەبوو، بەهۆی ئەوەوە زۆر زوو وازم لە خوێندن هێنا. تەنیا تا پۆلی دووەمی ناوەندی خوێندوومە، پاشان بە ناچاری بنەماڵەکەم و بارودۆخی سەخت، لە تەمەنی سێزدە ساڵیدا هاوسەرگیریم کرد. واتە زوو وازهێنانم لە قوتابخانە و زوو هاوسەرگیری و لە ڕاستیدا هاوسەرگیری منداڵەکەم، دەرئەنجامی بارودۆخی خێزانی و هەژاری و تێنەگەیشتنی دروستی خێزانەکەم بوو لە مەرجەکانی کچێکی هەرزەکار. بەڕاستی من لەو تەمەنەدا بۆ هاوسەرگیری گونجاو نەبووم و تێگەیشتنێکی دروستم لە ژیانی هاوسەرگیری نەبوو. هەنگاوم نایە ناو جیهانێکەوە کە زۆری نەخایاند تێگەیشتم هیچی لە خەونە کچانەییەکانم نییە. هەر لە سەرەتاوە ژیانمان پڕ بوو لە گرژی و دەمەقاڵە و ناکۆکی لەگەڵ هاوسەرەکەم ڕۆژ بە ڕۆژ زیاتر دەبوو. هەستم دەکرد لە قەفەسێکدا دەژیم؛ قەفەسێک کە پەنجەرەی بۆ دەرەوە نەبوو. کاتێک هیچم لەبارەی پێکەوە ژیانەوە نەدەزانی، بە سروشتی هیچ زانیارییەکی بەسوودم لەسەر کۆمەڵە و گروپی چەکدار و ژیانی شاخ نەبوو!
پرسیار: چی وای لێکردی بیر لە هەڵهاتن لە ژیانی ئاسایی و پەیوەست بوون بە گروپی کۆمەڵە بکەیتەوە؟
شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: چەند ساڵێک لەو دۆخەدا ژیام و هیچ پاڵپشتییەکم لەلایەن بنەماڵەکەمەوە نەبوو و هیچ ئومێدێکم نەبوو کە دۆخەکە بگۆڕێت. لەو کاتەدا پەنام بۆ ئینستاگرام برد؛ لەو شوێنەی کە پێم وابوو ڕەنگە کەسێک بدۆزمەوە کە گوێم لێ بگرێت. لە ئینستاگرام کەسانێکم ناسی کە خۆیان بە چالاکی سیاسی و لایەنگری مافی ژنان و داکۆکیکار لە ئازادی ناساند. یەکێک لەو کەسانە بەهمەن مەردوخی بوو. ڕەفتاری زۆر گەرم و گوڕ و بەزەیی بوو، بە شێوەیەک قسەی دەکرد کە وا هەست دەکەم تاکە کەسە کە لێم تێدەگات. بەهمەن بەردەوام باسی ئازادی و یەکسانی و دادپەروەری و چەوساندنەوەی حکوومەتی ئێرانی دەکرد و دەیگوت ژنانی ناو گرووپی کۆمەڵە ڕێزیان لێدەگیرێت و پەروەردە دەکرێن و سەربەخۆ دەبن و چیتر لەژێر هەژموونی پیاوسالاریدا ناژین. دەستم کرد بە باوەڕکردن بەوەی کە ڕەنگە ئەم ڕێگایە تاکە ڕێگای من بێت بۆ ڕزگاربوون. سەرەڕای هەموو کێشەکان، ژنەکەم ئامادە نەبوو تەڵاقم بدات، منیش بەهۆی فشاری سۆزدارییەوە خەریک بوو دەڕووخێم. هیچ بژاردەیەکم نەبوو جگە لە پەنابردن بۆ کۆمەڵە! دروشمەکانیان جێی سەرنج بوو، لە ژیانی پێکەوەییماندا دروشمێکی گرینگم نەبیستبوو.
پرسیار: چۆن وڵاتت جێهێشت و پەیوەندیت بە کۆمەڵەوە کرد؟
شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: ڕۆیشتنم لە ئێران نایاسایی بوو و شەوانە بوو. ئەو پەیوەندیانەی کە لە ڕێگەی بەهمەن مەردوخییەوە دروستم کردبوو، منیان بە کەسانێکەوە گرێدا کە ڕێگای ئەودیوی سنووریان دەزانی. بە ترس و لەرزەوە ڕێڕەوی سەختی شاخاویم تێپەڕاند. بەڕاستی بۆ ساتێک بیرم لەوە نەدەکردەوە کە بە زیندووی بگەمە شوێنی مەبەست. کەش و هەوا سارد بوو و ڕێگاکە مەترسیدار و پڕ بوو لە مین. بەڵام سەرەڕای هەموو ترسەکانم، بە هیوای بەدەستهێنانی “ئازادی” بەردەوام بووم لەسەر ڕێگاکەم. کە گەیشتمە هەرێمی کوردستانی عێراق، ئەندامانی گرووپەکەم بردیانم بۆ یەکێک لە بارەگاکانی لقی کۆمەڵەی عەلیزادە. هەر لەوێشەوە بە فەرمی ئەندامێتیم دەستی پێکرد. پێم وابوو ئازادیم دەستی پێکردووە، بەڵام وردە وردە تێگەیشتم کە تازە چوومەتە ناو گێژەڵوکێکەوە کە تەنها دەبێت شەڕ بکەم بۆ ئەوەی لێی دەربچم!
پرسیار: چوونە ناو بارەگا چۆن بوو؟ ئایا ئەوەی بینیوتە لەگەڵ چاوەڕوانییەکانتدا بوو؟
شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: بە ڕەهایی. واقیعەکانی ناو کەمپەکە جیاوازییەکی زۆریان هەبوو لەوەی کە لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە بیستبووم. لە ڕۆژانی یەکەمەوە فشارێکی دەروونی زۆرم لەسەر بوو. مەشقی سەربازی دەستی پێکرد، لەوانە شاخەوانی قورس، مەشقی چەک و دانیشتنی ئایدیۆلۆژی سەبارەت بە مێژووی گروپەکە، خەباتی چەکداری و دوژمنایەتی بەرامبەر حکومەتی ئێران. هیچ نیشانەیەک بۆ شوێنێکی سەلامەت بۆ ژنان نەبوو. هەروەها بارودۆخی ژیان کارەساتێک بوو. نەک تەنها ژنان، بەڵکو هەمووان دەبوو بەبێ پرسیار پابەندی فەرمانەکان بن. چاوەڕوان دەکرا ناسنامەی پێشوومان لەبیر بکەین. هەموو شتێک ڕەنگ و بۆنی دروشم و ڕیکلامی هەبوو. لەبری ئەوەی یارمەتیم بدەم واز لە ڕابردوو بهێنم، چوومە ناو ژینگەیەکی سارد و سەربازی و داخراو کە هیچ هەستێکی پشتیوانی و هاوسۆزی تێدا نەبوو. ئێمەیان کردە ڕۆبۆتێک کە هیچ هەستێکمان نەبوو. کاتێک باسی کێشەکانمم دەکرد، تەنیا دەیانگوت: لاواز مەبە، ئێستا خەباتکاریت، ژیانی کۆنت لەبیر بکە. بەڵام لەبیرکردن ئاسان نەبوو. هەموو شەوێک دەگریام بۆ ئەوەی بخەوم، بیرم لە منداڵەکانم دەکردەوە و پەشیمان دەبوومەوە لەوەی کە فریودراوم و لە ناوەوە دەمخوارد.
تا چەند لە گروپەکەدا مایتەوە و چی وای لێکردیت بڕیاری ڕۆشتن بدەیت؟
شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: نزیکەی چوار مانگ لەو گروپە مامەوە. لەم ماوەیەدا نەک هەر دۆخەکە باشتر نەبوو، بەڵکو فشارە دەروونییەکان زیاتر بوون و زیاتر بوون. تاکە شتێک کە لەوێدا بەنرخ نەبوو، هەستی مرۆڤ بوو. ئێمە تەنها سەرباز بووین بۆ ئامانجە سیاسییەکانی گروپەکە. لەم ماوەیەدا پەیوەندیم لەگەڵ خێزانەکەمدا نەما و هەستم دەکرد ون دەبم. بەڵام شتێکی گرنگ ڕوویدا؛ ژنەکەم بەدوامدا هات و زۆر قسەمان دەکرد. هەر لەوێ بوو کە زۆر کێشەمان لە نێوان خۆماندا چارەسەر کرد. لەو ساتەدا، هەستم دەکرد ئیتر هیچ هۆکارێکم نییە بۆ مانەوە. نە هیوام هەبوو و نە متمانەم هەبوو. بە سەرکردەکانی گروپەکەم گوت کە دەمەوێت بڕۆم. سەرەتا ناڕەزایەتیان دەربڕی و دەیانگوت گەڕانەوەم مەترسیدارە و لەوانەیە دەستگیر بکرێم یان ئازار بدرێم. بەڵام من بڕیارم دابوو. ئیتر نەمدەویست لە دۆزەخی کۆمەڵەدا بژیم.
دوای ئەوەی گروپەکەت بەجێهێشت چی ڕوویدا؟ ئایا گەڕانەوە بۆ ئێران ئاسان بوو؟
شەیدا شوکروڵڵا نه‌ژاد: دوای یەکلاکردنەوەی حیسابەکان، لە قووڵایی دڵمدا زانیم کە تاکە شوێن کە دەبێ لێی بم، لەگەڵ خێزانەکەم و هاوسەرەکەم و منداڵەکانمدایە. بڕیارمدا تەسلیم بم. گەڕامەوە ئێران و بە ئارەزووی خۆم خۆم تەسلیمی پاسەوانی سنووری ئێران کرد. زۆر ترسام و نەمدەزانی چاوەڕوانی چی بکەم. بەڵام ئەوەی بینیم جیاواز بوو لە هەموو نیگەرانییەکانم. چارەسەرەکە بە تەواوی مرۆڤانە بوو؛ بە ڕێزەوە مامەڵەیان لەگەڵ کردم، تەنها چەند پرسیارێکیان کرد و دوای ماوەیەکی کەم، ئازادیان کردم. چونکە بەڕاستی هیچم نەکردبوو و فریودرابووم و بووم بە ئەندام. نە لە هیچ ئۆپەراسیۆنێکدا بەشدار بووم و نە باوەڕم بە گروپی کۆمەڵە هەبوو!
ئێستا هەستت چۆنە؟ داهاتووت چۆن دەبینی؟
شەیدا شوکروڵڵا نەژاد: ئێستا تەنها یەک شت بۆ من گرنگە، ئەویش ژیانی ڕاستەقینەیە. بەو هەموو هەڵانەی کە کردوومە، ئەمڕۆ دەمەوێت سەرلەنوێ دەست پێ بکەمەوە؛ بۆ ئەوەی بەڕاستی ژیان و ئازادی ئەزموون بکەم، شانبەشانی خێزان و منداڵەکانم کە بەهۆی هەڵەکەمەوە بۆ ماوەیەک بە تەنیا مانەوە. ئەو قۆناغە تاریکە بۆ هەمیشە کۆتایی هاتووە. ئیتر متمانەم بەو بەڵێنانە نییە کە لە سۆشیال میدیادا دراون، نە ئەو دروشمانەی کە بۆنی توندوتیژییان لێدێت. هیوادارم هیچ ژنێکی تر، هیچ کچێک، بەم ڕیکلامە درۆیە نەخەڵەتێنرێت. ئازادی بە تفەنگ و هێز بەدەست نایەت. ژیان تەنها کاتێک مانای هەیە کە بتوانیت بە دەنگی خۆت بڕیار بدەیت، بەبێ ترس و فریودان.
